Keuzestress voor CFO’s

Tegenwoordig kunnen de klanten van Ford en andere automerken kiezen uit minstens tien modellen in verschillende uitvoeringen en kleuren. Deze keuzevrijheid heeft ons leven stukken comfortabeler gemaakt, maar niet per definitie eenvoudiger. Het beschikken over teveel keuzemogelijkheden blijkt in de praktijk tot keuzestress te leiden. We kunnen door de hoeveelheid aan mogelijkheden en informatie de ratio van onze keuzes niet meer overzien en zijn daardoor bang de verkeerde keuzes te maken. Liberalisering nutssectorBestuurskundige Sebastian Jilke promoveerde onlangs op dit onderwerp. Hij deed onderzoek naar de gevolgen van de liberaliseringen in de nutssector. De insteek van deze operatie was dat door meer concurrentie consumenten meer keuze zouden krijgen tegen lagere prijzen. De theorie is mooi, maar de praktijk is weerbarstig. Uit zijn onderzoek blijkt dat mensen die uit meerdere elektriciteitsleveranciers kunnen kiezen niet meer switchen, maar juist minder snel naar een andere aanbieder overstappen. Hoe complexer de markt is, hoe meer mensen blijven hangen bij hun oude aanbieder, ook als de dienstverlening slecht is. Hoger opgeleiden stappen wel meer over dan lager opgeleiden, maar Jilke vraagt zich af of mensen wel in staat zijn de juiste aanbieder die bij hen past te selecteren. Inmiddels krijgen we hulp bij deze ingewikkelde vragen. Op internet wemelt het van de vergelijkingssites waar verschillende aanbieders door mede-consumenten worden beoordeeld, consumenten kunnen zo een beter geïnformeerde keus maken. Toch valt ook hier nog wel een slag te maken in transparantie. Complexe dossier CEO en CFOIn de bestuurskamers van grote ondernemingen worden iedere dag keuzes gemaakt. Hoewel veel beslissingen in de lagere echelons van de onderneming worden genomen, belanden er vele complexe dossiers op het bureau van de CEO en CFO die om een snelle beslissing vragen. De meest gebruikte methode, om deze vaak complexe vraagstukken op te lossen, is om ze in behapbare brokken op te delen en voor ieder deelprobleem de juiste oplossing te kiezen. Dat is volgens de deskundigen van McKinsey nu juist niet de manier om keuzes te maken in de huidige tijd waarin markten fundamenteel veranderen. Zij pleiten er voor om een probleem juist niet op te delen, maar in zijn geheel te bekijken. In plaats van informatie te filteren op nut, moet alle informatie worden bekeken om een zo breed mogelijke blik op het probleem te krijgen. Op deze manier krijg je volgens hen meer en mogelijk betere oplossingen. Er bestaan nog meer theorieën om tot een goede oplossing van problemen te komen. Alleen het kiezen van een methode kan een momentje van keuzestress toevoegen in de bestuurskamers. Dit zal alleen maar toenemen de komende jaren. Consumenten krijgen te maken met een terugtrekkende overheid waardoor we steeds meer de regie moet nemen over zaken die vroeger door de overheid werden geregel. Ondernemingen moeten transformeren om beter toegerust te zijn op steeds sneller veranderde marktomstandigheden. Het hebben van meer keuzemogelijkheden brengt natuurlijk niet alleen stress met zich mee maar biedt ook ongekende vrijheid en kansen. We mogen dan af en toe met nostalgie terugkijken naar de tijd toen Henry Ford zijn eerste T-Ford op de markt bracht, terug naar die tijd willen we niet. De Amerikaanse psycholoog Barry Schwartz, de bedenker van de term keuzestress, heeft een advies: ‘Durf te gaan voor goed genoeg in plaats van altijd het allerbeste. Het leven duurt lang en beslissingen zijn tijdelijk. Bijsturen is altijd mogelijk’. Monique Harmsen is hoofdredacteur van CFO Magazine