Ondernemersgroei vertraagt, zorg en bouw onder druk

De Kamer van Koophandel (KVK) constateert een keerpunt in de groeicijfers van het aantal ondernemers, vooral in de zorg en bouw. Opmerkelijk is dat 28% van de 'starters' niet in Nederland is geboren, zo meldt ZiPconomy.

In 2023 beëindigden bijna 147.500 ondernemers hun bedrijf, wat een stijging van 8% betekent ten opzichte van 2022. In hetzelfde jaar waren er meer dan 276.000 startende ondernemingen, een toename van 2% ten opzichte van het voorgaande jaar. Dit wordt aangegeven in het KVK Jaarrapport Bedrijvendynamiek 2023, waarin de KVK spreekt van een omslagpunt. Hoewel het totale aantal geregistreerde ondernemingen op 1 januari 2024 nog steeds toenam tot 2.522.782, vergeleken met 2.395.231 een jaar eerder, wijst de KVK erop dat de groei duidelijk afvlakt. Opmerkelijk is de stijging van het aandeel zzp'ers, dat steeg van 66,7% aan het begin van 2023 tot 68,1% een jaar later.

Joris Knoben, hoogleraar Strategie en Ondernemerschap aan de Tilburg School of Economics and Management, merkt op: "Het aantal bedrijven blijft toenemen, maar de groei vlakt wel duidelijk af. Met name de stijging van het aantal stoppers is opvallend. Al met al zijn dit duidelijke signalen van een afkoelende economie."

Lees ook: 

• "Faillissement in Nederlands bedrijfsleven: Wat zijn de trends?"
• “CFO’s moeten er rekening mee houden dat onder failliete bedrijven ook klanten kunnen zitten. Of klanten van klanten.”
• "Als zzp’er je bedrijf verkopen? Dat kan zeker – en het is aantrekkelijker dan je misschien denkt"

Faillissementen

Wat betreft faillissementen was er in 2023 een sterke toename, met ruim 3.300 faillissementen, een stijging van 64% ten opzichte van ongeveer 2.000 in 2022. De toename was het grootst in de Detailhandel (+159%), Cultuur, sport en recreatie (+114%) en Horeca (+101%). Knoben signaleert dat het aantal faillissementen terugkeert naar het niveau van voor de coronaperiode, waarbij veel bedrijven worstelen met het terugbetalen van coronasteun en uitgestelde belastingen.

Afname starters 

Opvallend is de forse daling in de zorgsector, met een afname van 17% in het aantal starters vergeleken met 2022, en tegelijkertijd de sterkste toename van het percentage stoppers met 21%. Knoben suggereert dat deze ontwikkelingen verband kunnen houden met de groeiende aandacht voor de negatieve effecten van (schijn)zelfstandigen in de zorg. Ook in de bouw is een significante verandering zichtbaar, met geen toename van het aantal starters in vergelijking met 2022, maar wel een forse stijging van het aantal stoppers met 19%. Knoben verklaart dit door beperkingen in de nieuwbouw vanwege vergunningsproblemen en kostenstijgingen.

Demografie ondernemers

Van alle startende ondernemers in 2023, waarvan het merendeel als zzp'er begon, is 63% man, wat een lichte toename is ten opzichte van 61% in 2022. De gemiddelde leeftijd van starters blijft constant op 34 jaar, en 28% van de starters is niet geboren in Nederland, een lichte stijging ten opzichte van 27% in 2022. Sectoren met relatief veel starters die niet in Nederland geboren zijn, omvatten de bouw (49%), land/tuinbouw (40%) en logistiek (47%).