Overheid is out of control

Als Nederlandse ondernemingen op dezelfde manier zouden worden geleid als de overheid was er binnen de kortste keren geen BV Nederland meer. Of het nu gaat om grote aanbestedingsprojecten of ICT-projecten, de overheid lijkt out of control. Het dieptepunt deze week was het rapport van de parlementaire onderzoekscommissie ICT die twee jaar lang onderzoek deed naar ICT-projecten bij de overheid.

De conclusies liegen er niet om: ‘De overheid heeft geen vat op de kosten, de tijd of zelfs het eindresultaat. Het geheel van ICT-organisaties bij de rijksoverheid is chaotisch en ondoorzichtig.’  Miljarden door het putje Volgens voorzitter Ton Elias heeft de rijksoverheid geen idee waar het mee bezig is. ‘Niemand weet hoeveel de Nederlandse overheden aan ICT uitgeven en niemand weet hoeveel geld er is precies gemoeid met mislukkingen.’ Voorzichtige schattingen geven echter aan dat er grofweg tussen de 1 en 5 miljard euro door het putje is gespoeld. Geld dat in deze tijden van bezuinigingen beter besteed had kunnen worden aan onderwijs, infrastructuur of andere belangrijke zaken. Gebrek aan deskundigheid Als je de vergelijking maakt met een bedrijf kun je concluderen dat de raad van bestuur en het management team er weinig van hebben gebakken maar dat de toezichthouders hen hiermee hebben laten wegkomen. De Tweede Kamer is belast met de controle op het functioneren van de overheid maar hier signaleert de commissie ‘een gebrek aan deskundigheid op ICT-gebied en desinteresse in het onderwerp’. Bovendien is de Tweede Kamer medeschuldig aan de chaos door bij iedere gebeurtenis om ‘beleid’ te vragen zonder zich druk te maken om wat dat betekent voor de complexiteit en de kosten van ICT. Brevet van onvermogen De desinteresse van de Tweede Kamer werd nog even duidelijk gedemonstreerd door haar voorzitter Van Miltenburg, die zei dat ze voordat ze het rapport in ontvangst nam, eerst even had gegoogeld wat ICT nu was. Leuk bedoeld of echt? Hoe dan ook, een groter brevet van onvermogen had ze zichzelf niet kunnen geven. Fraudegevoelig Een aspect van de ICT chaos bij de overheid is helaas onderbelicht gebleven namelijk dat van de veiligheid. Als de overheid geen zicht heeft op de projecten hoe kan ze dan waarborgen dat onze vertrouwelijke gegevens veilig zijn? Eerder bleek al dat de beveiliging van DigiD zo lek als een mandje was en nog steeds blijkt het systeem fraudegevoelig. In de toenemende informatiemaatschappij zullen steeds meer gegevens digitaal bij de overheid belanden. De vraag is hoe gaan ze daar mee om?  Boerenvestand Volgens de commissie moet er om orde op zaken te stellen een tijdelijke ICT-autoriteit worden opgericht die de komende jaren alle ICT-aanbestedingen boven de 5 miljoen euro toetst aan tien boerenverstandsregels. Ik kan met mijn boerenverstand wel een paar regels bedenken om een project goed dicht te timmeren. Bedenk wat je wilt, wat je ermee wilt bereiken, hoeveel het kost en wie dat kan maken en vooral niet vergeten: betaal pas als het werkt! Tot slot, ga eens in het bedrijfsleven kijken hoe zij grote ICT projecten uitvoeren en verzamel best practices.