Peter van Dongen (lid curatorium CBC): “Business Controller is CFO van de toekomst”

Van Dongen is enthousiast over de opleiding tot Certified Business Controller die Alex van Groningen vanaf volgend jaar gaat aanbieden. Hij maakt onderdeel uit van het curatorium, de experts die toezien op de kwaliteit van de cursus, en ziet ernaar uit zijn steentje bij te dragen. “Ik heb ruim dertig jaar ervaring waar ik uit kan putten. Ik kan voorbeelden aandragen waar het goed ging, maar ook waar het niet zo goed ging en waar een business controller het verschil had kunnen maken.”

Volgens Van Dongen is het belangrijk dat de deelnemers die zich opgeven voor de opleiding leergierig en ambitieus zijn. “Wat nodig is, is een bepaalde houding. Je hoeft nog niet alles te kunnen of te weten, daarvoor doe je juist de opleiding. Maar je moet een bepaalde gedrevenheid hebben om beter te worden. Dat moet je bij de toelating tot de cursus al kunnen terugzien in iemands verleden. Wat voor opleiding heeft hij gedaan en wat voor een carrière heeft hij of zij tot dusver doorlopen?”

Business controller is een veelomvattende baan, die behoorlijk wat van mensen vergt. Wat Van Dongen betreft is daarom minstens vijf jaar ervaring binnen een financiële functie vereist om voor de rol in aanmerking te komen. “Ik vind ook dat je een aantal jaarafsluitingen van dichtbij moet hebben meegemaakt. Het is belangrijk dat je je realiseert hoe beslissingen terugkomen in kwartaalrapporten en jaarrekeningen. Vaak kun je langs meerdere wegen hetzelfde bereiken. Wat betekent dat dan voor je rapportage, hoe kan je zorgen dat die er beter uitziet, hoe ziet het eruit op de balans?”

De opleiding tot Certified Business Controller komt als geroepen, zegt Van Dongen. “Omdat we erg weinig business controllers hebben. Er zijn een hoop ongelukken gebeurd in het verleden in het bedrijfsleven. Vaak ontstaan er risico’s en dan analyseert de finance controller achteraf hoe het zo mis is gegaan, maar daarmee houdt het wel zo’n beetje op. Daarom heb je een business controller nodig die meestuurt en vooruit kijkt. Die moet verstand hebben van de hele business en op niveau kunnen meepraten, net als een Chief Financial Officer doet op een hoger niveau.”

Een talentvolle business controller kan wat Van Dongen betreft de “CFO van de toekomst” zijn. “Je bent de rechterhand van de afdelingsdirecteur. Het is een lastige positie, want tegelijkertijd moet je ook het financiële geweten zijn. Je moet halt kunnen roepen als er iets gebeurt wat niet kan of niet mag.” Finance controllers staan vaak bekend als grijze muizen die zich veilig voelen als credit en debet hetzelfde zijn, geeft Van Dongen toe. Maar dat betekent volgens hem niet dat zij per definitie ongeschikt zijn als business controller. “Als ze in potentie de vaardigheden en het inzicht hebben, dan kunnen ze best doorstromen en aan deze opleiding meedoen!”

Maar een kandidaat business controller is niet iemand die zich stil in een hoekje terugtrekt, benadrukt Van Dongen. “Je moet pro-actief zijn: iemand die advies geeft, soms ook ongevraagd; iemand die met scenario’s kan werken: ‘als we dit doen, gebeurt er dit, maar als we dat doen, gebeurt er dat’; Iemand die het bedrijf kan uitdagen: ‘heb je daar wel eens aan gedacht?’ Dat vergt sociale vaardigheden. Daarom besteden wij tijdens de opleiding ook veel aandacht aan soft skills.”

Business controllers moeten een brede blik, ambitie, kennis van automatisering en een flinke dosis overtuigingskracht hebben, zegt Van Dongen. “Je moet een boodschap kunnen overbrengen. De boekhouding houdt zich meer bezig met de huidige waarheid. Als business controller moet je kunnen voorspiegelen hoe de toekomst er uit zou kunnen zien, dat is toch veel dunner en ongrijpbaarder. Je moet een bepaalde stelligheid hebben waarmee je discussies kunt aangaan en je meer kunt uitleggen naar directeuren.”

Aan de hand van een voorbeeld van modebedrijf Etam, illustreert Van Dongen hoe veelomvattend – en interessant – de rol van een business controller kan zijn. “Het is een industrie waar je snel moet handelen. Je gaat grote verplichtingen aan om kleding te laten maken en dan duurt het nog zes weken voordat het er is. Dan moet je heel goed in de gaten houden hoe ze verkopen en eventueel kunnen switchen tussen filialen,” legt Van Dongen uit.

“Wij hadden destijds 135 Miss Etam-filialen en 65 Promiss-filialen en die merken hadden allebei hun eigen controller die intensief met de directeur werkten. Die controllers hielden voortdurend de retailgegevens in de gaten en adviseerden om af te prijzen wanneer dat nodig was. Ze vormden vooral een stuk geweten, want een directeur vindt het niet leuk om spullen uit de winkel te halen en elders goedkoper in de rekken te hangen. Die controllers letten voortdurend op de risico’s die konden ontstaan en praatten mee over van alles en nog wat, tot en met de kleuren die het goed deden aan toe!”

Lees ook de visie op Business Controlling van andere leden van het curatorium CBC:
– Marc Alblas: “Veel business controllers hebben latex ruggengraat"
– Melle Eijckelhoff: "Zwaar tekort business controllers op arbeidsmarkt"
– Joost Peeperkorn: “Business Controller moet inzicht hebben in hele operatie”
– Franc van Erck: "Business Controller moet geen vrienden worden met algemeen directeur"