Sinds deze week staan de plannen van D66 en het CDA echt op papier. Wat kunnen CFO’s en het bedrijfsleven de komende jaren verwachten, als de plannen van Jetten en Bontebal doorgaan?

Het gezamenlijke formatiedocument van D66 en CDA, dat aan de basis ligt van een groot deel van de kabinetsonderhandelingen, schetst een breed pakket aan transities die het ondernemingsklimaat blijvend zullen veranderen. Uit het document blijkt dat bedrijven zich moeten voorbereiden op zowel nieuwe verplichtingen als grote investeringskansen.

Voor CFO’s is het cruciaal om nu al te begrijpen welke veranderingen de twee partijen voor ogen hebben voor sectoren zoals landbouw, industrie, bouw, logistiek, zorg en energie. De plannen laten één ding glashelder zien: vrijwel iedere sector krijgt te maken met ingrijpende verschuivingen in regelgeving, financiering en strategische ruimte. En dan is er ook nog eens de arbeidsmarkt.

Lees ook op CFO.nl: Margret Kleinsman (CFO Agrifirm): “In feite zijn wij natuurlijk ook gewoon een internationaal conglomeraat”

1. Landbouw: herstructurering in hoog tempo

De landbouwsector staat een van de meest omvangrijke transities te wachten. D66 en CDA willen doorzetten op stevige stikstofreductie, met een harde eindstreep in 2035 en een tussenfase in 2030. Voor CFO’s in de agrifoodsector betekent dit structurele investeringen in emissiearme technologie en een ingrijpende herziening van businessmodellen.

De Kritische Depositiewaarde (KDW) wordt vervangen door een juridisch houdbaar systeem dat direct stuurt op emissiereductie. Daarmee verdwijnt een van de grootste onzekerheden voor investeerders, maar komt er een langere fase van investeringsdruk voor boerenbedrijven voor in de plaats. Ook worden dierrechten uitgebreid naar alle diersoorten, wat de financieringsstructuur van veehouderijen wezenlijk verandert. Daarnaast kan gebiedsgerichte zonering leiden tot verplichte verplaatsing of extensivering van bedrijven.

Innovatie – denk aan drones, precisielandbouw en biotechnologie – wordt nadrukkelijk gezien als sleutel voor toekomstbestendigheid. CFO’s binnen agrifood zullen daarmee meer dan ooit digitale transities moeten doorrekenen.

Lees ook op CFO.nl: Marike Bonhof (CFO van Ymere): “De politiek moet af van het idee dat wonen gratis is.”

2. Woningbouw en bouwsector: regie en versnelling

Het liggende formatiedocument stelt de ambitie bij om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, waarvan tweederde betaalbaar en dertig procent sociaal. Daarvoor wordt het vergunningenstelsel radicaal vereenvoudigd: één beroepsgang, vaste uitspraaktermijnen en strengere drempels voor bezwaar. Prefab-concepten en industriële bouw krijgen een ‘fastlane’.

Voor bouwbedrijven betekent dit meer voorspelbaarheid in inkomstenstromen en snellere doorlooptijden. Maar die versnelling is óók afhankelijk van stikstofruimte die vrijkomt uit hervormingen in de landbouw  een directe koppeling tussen twee sectoren die voor CFO’s relevant is bij risicobeoordeling en cashflow-planning.

Daarnaast worden 21 nieuwe nationale bouwlocaties aangewezen, wat duidt op een heroplevende regierol van het Rijk in ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling.

Lees ook op CFO.nl: Kabinet van de CFO – Edwin Rammeloo (CFO Lumipol): “Een te groot deel van stimuleringsgeld komt niet terecht op plekken waar het geld voor bedoeld is.”

3. Industrie: investeringsgolf en strategische herpositionering

De industrie krijgt, als het aan Jetten en Bontebal ligt, een mix van stimulansen en verplichtingen. D66 en het CDA willen dat Nederland richting het Europese doel van 3 procent R&D-investeringen van het bbp beweegt, waarvan 1 procent publiek. Tegelijkertijd wordt de veelbesproken nationale CO₂-heffing afgeschaft.

Voor CFO’s kan dat een verlichting geven van kosten en compliance-druk, maar daar staat tegenover dat bedrijven in zware industrie versneld moeten investeren in elektrificatie, groene waterstof en CCS (carbon capture and storage). De oprichting van een Nationale Investeringsinstantie moet hierbij financieringsruimte creëren, mede om strategische industrieclusters zoals Chemelot en Rotterdam-Moerdijk toekomstbestendig te houden.

Dit alles betekent dat investeringsbeslissingen de komende jaren eerder groter dan kleiner worden — en dat CFO’s in industrieclusters strategische partnerships met overheid en netwerkbeheerders proactief moeten vormgeven.

Lees ook op CFO.nl: Emile Goossens (CFO van DB Schenker Benelux): “Soms is op de troepen vooruitlopen gewoon gunstig.”

4. Logistiek: van congestie naar versnelling – maar met nieuwe verplichtingen

De logistieke sector kampt met forse beperkingen door netcongestie. D66 en het CDA willen daarom een Crisiswet Netcongestie, waarmee netuitbreiding juridisch wordt versneld. Tegelijkertijd wordt het mobiliteitssysteem hervormd: het principe betalen naar gebruik vervangt traditionele autobelastingen.

De sector krijgt daardoor enerzijds lucht voor elektrificatie, maar anderzijds hogere kosten en verplichtingen – onder meer omdat transportbedrijven sneller moeten omschakelen naar emissievrij vervoer. Daarnaast worden de regels rond arbeidsmigratie aangescherpt: werkgevers moeten passende huisvesting organiseren en misstanden worden strenger gehandhaafd. Dit heeft gevolgen voor kostenstructuren, compliance en operationele planning.

Lees ook op CFO.nl: Kabinet van de CFO – Daniëlle Berndsen (CFO Korian Benelux): “Sta stil bij de impact van ‘vergrijzing’, de grote game changer.”

5. Zorg: van vrije professie naar kostenbeheersing en preventie

Een van de opvallendste plannen uit het formatie-document is dat nieuwe medisch specialisten voortaan standaard in loondienst komen. Voor CFO’s in ziekenhuizen betekent dit een structureel andere kostenbasis en mogelijk minder variatie in honoraria.

Daarnaast willen D66 en het CDA een verschuiving van het zorgbeleid richting preventie, leefstijl en vroegtijdige interventies. Ouderenzorg transformeert richting woonvormen waarin langer zelfstandig wonen centraal staat, met hogere eigen bijdragen voor wie dat kan.

Deze beweging biedt kansen in zorgvastgoed, digitale monitoring en e-health – domeinen waar investeerders al langer op voorsorteren.

Lees ook op CFO.nl: Zes CFO’s uit de energie-sector aan het woord: “Alleen wanneer je als CFO begrijpt voor welke uitdagingen we staan in de energietransitie, kun je meesturen op budgetten.”

6. Energie: investeringen exploderen – en risico’s ook

Het energiehoofdstuk toont een van de grootste investeringsgolven van het nieuwe kabinet. Er wordt fors ingezet op wind op zee, gefinancierd via Contracts for Difference (CfD’s), groene waterstof, uitbreiding van warmtenetten en de bouw van nieuwe kerncentrales in Zeeland.

Ook wordt een nationaal isolatieoffensief aangekondigd. Voor energiebedrijven, bouwers en toeleveranciers betekent dit miljarden aan investeringskansen — maar ook grotere risico’s rond technologie, planning, vergunningen en financiering.

De overheid neemt zelfs de mogelijkheid op tafel om private warmtebedrijven over te nemen als dat nodig is om de warmtetransitie te versnellen.

7. Arbeidsmarkt: nieuwe verplichtingen voor werkgevers

D66 en het CDA willen de regels rond schijnzelfstandigheid verder aanscherpen . Voor CFO’s betekent dit: hogere personeelskosten, strengere controle op contractvormen en mogelijke herstructurering van freelance-inzet.

Daarbij stimuleert de overheid leven-lang-leren’ via leerrechten voor werknemers. Voor bedrijven die kampen met arbeidskrapte kan dit nieuwe ontwikkelpaden openen, maar het betekent ook dat HR- en opleidingsbudgetten aanzienlijk moeten worden herzien.

De komende jaren bepalen de financiële agenda van een generatie CFO’s

De optelsom van deze maatregelen wijst op één conclusie: Nederland staat aan de vooravond van een structurele economische herinrichting. Sectoren die sterk vervuilend zijn of grote maatschappelijke impact hebben, worden gedwongen tot transitie. Tegelijk worden innovatie en strategische industrie nadrukkelijk gesteund.

Voor CFO’s ligt de uitdaging in drie richtingen: anticiperen, investeren, transformeren.

• Anticiperen op nieuwe regelgeving en risico’s.
• Investeren in innovatie, technologie en menselijk kapitaal.
• Transformeren naar duurzame, efficiënte en wendbare bedrijfsmodellen.

D66 en het CDA geven met hun plannen een stevige richting.
De kunst voor CFO’s wordt om de komende jaren niet alleen te reageren op beleid, maar om hun organisaties proactief door deze transitie te leiden.