BAM: verkeerde inschattingen, gemiste kansen

Waar de concurrentie razendsnel opkrabbelt na de crisis die de bouw onevenredig hard treft en met volle orderportefeuilles floreert, is BAM blijven ploeteren. Ook 2017, bedoeld om het Grote Herstel te omarmen, verloopt dramatisch. En nu, in het nog prille nieuwe jaar, volgt dan het vertrek van CFO Thessa Menssen.  

Er is afgelopen tijd veel misgegaan bij BAM. Een reeks gemiste kansen en verkeerde inschattingen. Waardoor niet alleen de kas, maar ook het imago van de bouwers uit Bunnik flink is gehavend.

Nieuwe zeesluis

Zo pakt de aanleg van de nieuwe zeesluis bij IJmuiden – met 500 meter lengte en achttien meter diepte de grootste ter wereld – rampzalig uit. De twee betonnen caissons die de sluisdeuren moeten herbergen, blijken niet geschikt voor afzinking in het Noordzeekanaal. Het risico van vervormingen en scheuren is groot, iets wat natuurlijk op de ontwerptafels alle alarmbellen had moeten doen rinkelen. Pijnlijk ‘detail’: Rijkswaterstaat had vooraf al zo zijn twijfels vanwege de lage inschrijving en liet een mini-zeesluis bouwen. Alles leek in orde, totdat de stevigheid van de aan boven- en zijkanten open caissons werd gemeten.     

Het schip in

BAM gaat, net als partner VolkerWessels, voor 69 miljoen euro het schip in. Geld dat opzij wordt gezet voor compleet nieuw te construeren betonnen bakken, nieuwe constructies om die te laten afzakken, extra kranen en gespecialiseerd personeel. Allemaal om de klus alsnog te klaren. Begin december, als het sluisdrama naar buiten komt, stort de koers BAM met 21,5 procent in. Die van VolkerWessels daalt met 6,75 procent veel minder.
 
Ruim een half jaar  eerder, op 27 mei, gaat het  mis als een parkeergarage op Eindhoven Airport instort. Ook hier werd de ellende ingeluid aan de tekentafel. Onderaannemers zouden BAM hebben gewaarschuwd dat er iets niet goed zat met de aansluiting van betonnen daklagen. Maar de noodrem blijft in Bunnik onaangetast. De aanwezige scheuren zouden volgens het bouwbedrijf louter “iets esthetisch” zijn. Dat er geen slachtoffers vallen, is  puur geluk

Geklungel met zeepier

Dan is er nog het geklungel bij de aanleg van een steiger voor cruiseschepen voor de kust van Willemstad, op Curaçao: het Mega Cruise Pier II project. In april blijkt dat BAM een faliekante fout maakt bij voorbereidiende werkzaamheden. Met ankers en ankerkabels wordt koraal op de zeebodem over een lengte van 542 meter verwoest. Twee BAM-schepen worden als boosdoeners aangewezen. Curaçao Ports Authority laat de schade onderzoeken door de milieu-consultants van EcoVision. Die constateren zware beschadigingen over grote zeeoppervlakten aan koraal dat tot BAM aan het werk ging “buitengewoon goed ontwikkeld was, met een grote diversiteit aan soorten. Veel van de aantrekkelijkheid is verloren. Herstel gaat zeventien jaar duren.” De reactie van de plaatsvervangend projectleider van BAM op Curacao: “We gaan met een deel van de werkzaamheden door. Aan de wal is geen risico op schade onder water…” 

Financiële kater

Projecten die BAM krijgt toegewezen, gaan mis. Terwijl projecten die BAM niet ten deel vallen flink winstgevend lijken. Zoals de verdieping van de A10 bij de Amsterdamse Zuidas.De 1 miljard euro order gaat naar de combinatie Fluor, Hochtief en Heijmans. De Blankenburgtunnel in Zuid-Holland wordt door BallastNedam en het Belgische Deme gerealiseerd. Opdracht misgelopen, financiële kater rest. Want Rijkswaterstaat vergoedt slechts een schijntje van gemaakte kosten voor uitgewerkte plannen.

Ook in de crisisjaren gaat het een paar keer helemaal niet goed. De klad komt in het realiseren van woningen, kantoren en winkels. Door BAM aangekochte bouwgrond keldert in waarde. En er zijn financiële tegenvallers door te laag op de schaarse projecten die er nog wel zijn in te schrijven. Dat probleem hebben andere bouwers tijdens de crisis ook, maar minder frequent en heftig dan BAM. Topman Rob van Wingerden waarschuwt in 2015 dat het anders, zorgvuldiger, moet. Daling van de omzet in dat jaar en 2016 acht hij dan ook logisch. Het zou zorgvuldiger werk van de rekenmeesters en tekenaars in Bunnik aantonen. 

Maar het aanvankelijke vertrouwen van beleggers in de woorden van Van Wingerden slaat eind vorig jaar om in twijfel. De koersdaling is met 20 procent buitensporig hoog, daar waar een vergelijkbare concurrent als Heijmans, ook gedecimeerd uit de crisis gekomen, in 2017 met 70 procent stijgt. Koninklijke BAM Groep zit in de hoek waar de klappen vallen. Woensdag 21 februari worden de jaarcijfers gepubliceerd.