CFO stuurt aan op wendbaar verdienmodel

Aan tafel zaten Simcha Knol (vice president PVH), Sandra van Eijk (CFO NN Bank), Arjan Blok (voorheen CFO Essent), Rob Leicher (Group Controller Mediq), Hans Brand (CFO Mediq Apotheken Nederland), Hans de Vriese (Corporate Director Control Akzo Nobel), Epco Pottinga (Sales Director Business Analytics SAP) en Peter Veenstra (COO SAP). Kevin Mottard (CFO Community Manager) leidde als moderator het gesprek in goede banen.

Van Links naar rechts: Epco Pottinga (SAP), Kevin Mottard (CFO Community), Hans de Vriese (Akzo Nobel), Hans Brands (Mediq apotheken), Arjan Blok (oud CFO Essent), Simcha Knol (PHV), Rob Leicher (Mediq), Peter Veenstra (COO SAP), Sandra van Eijk (CFO NN Bank) 

Nieuwe verdienmodellen

In aanloop van CFO Day spraken de CFO’s met elkaar over methodes hoe zijn hun bedrijf kunnen versnellen. Hoe zij kunnen reageren op disruptieve veranderingen in de sector als gevolg van digitalisering, mondialisering en de opkomst van nieuwe verdienmodellen. In de luisterrijke setting van restaurant de Nonnerie in Maarssen bespraken de financials uit meerdere sectoren de barrières die zij moeten slechten om hun bedrijven klaar te stomen voor de toekomst. 

De participanten aan de ronde tafel merken dat het tempo van verandering langzaam maar zeker wordt opgevoerd en dat bedrijven die voorop willen lopen alle zeilen bij moeten zetten. Gevraagd naar de houdbaarheid van hun eigen verdienmodellen gaven de CFO’s een cijfer tussen de vijf en zes. Desondanks zijn de CFO’s optimistisch over de toekomst, want velen waren al ver op weg in de ontwikkeling en uitrol van nieuwe businessmodellen. De CFO’s merken dat er geen sprake is van het periodiek veranderen van een business model. Flexibiliteit is het sleutelwoord en een goed verdienmodel wordt dagelijks aangepast aan de nieuwe werkelijkheid. “Ons nieuwe businessmodel moet flexibel zijn en zich als een kameleon kunnen aanpassen aan de omgeving”, was de treffende omschrijving van één van de deelnemers. 

Financials met strategisch inzicht

De noodzaak voor verandering heeft grote gevolgen voor de finance functie. De CFO werkt al jaren meer als een business partner van de CEO. Daarin krijgt hij steeds meer invloed in de uitrol van de strategie van het bedrijf. Deze veranderende rol stelt nieuwe eisen aan het finance team en niet iedere financial beschikt over de juiste vaardigheden. Minder focus op de harde financials, meer verstand van IT, strategisch inzicht, een grote mate van flexibiliteit en de juiste voelsprieten voor maatschappelijke ontwikkelingen zijn voorbeelden van vaardigheden die de moderne financial moet beheersen. De financial van nu is zelden de duizendpoot de gevraagd wordt.  

Harde keuzes over mensen

“Je moet harde keuzes durven maken. Een CFO moet zich de vraag stellen of hij de juiste mensen heeft voor het finance team van de toekomst”, aldus één van de aanwezigen. De samenstelling van het finance team hangt af van de snelheid van de verandering. Als de finance functie evolutionair veranderd dan kan een CFO uit de voeten met training en een goed uitgestippeld wervings- en selectiebeleid. Bij een revolutionair verloop is een vooruitziende CFO genoodzaakt hardere beslissingen te maken en mensen die niet meekomen een andere functie te geven of de deur te wijzen.

Leiderschapsvaardigheden CFO

De snelle veranderingen stellen meer eisen aan de leiderschapsvaardigheden van de financieel directeur. Hij of zij moet zijn team uit de sleur halen, wegtrekken van achter de spreadsheets en inspireren om buiten de kaders te denken. Daar hadden de verzamelde financieel strategen meerdere technieken voor. Het gebruiken van inspirerende voorbeelden en metaforen om een team te inspireren en uit te dagen is een beproefde methode. Één van de aanwezigen trakteerde zijn team op een verhaal over een legendarische Parijs-Dakar Rally. Voor het eerst in de geschiedenis van de race reed een Nederlander met een vrachtwagen aan de leiding. Een heldenverhaal van professionals die met onconventioneel materiaal tot het uiterste gaan en topprestaties halen. Een andere CFO betrekt veel outsiders bij de ontwikkeling van het team, om zo zijn team te inspireren naar buiten te kijken. Ook outsourcing wordt gezien als een methode om kennis op te doen, of gebruik te maken van kennis die niet in eigen organisatie te vinden is. 

Gritty facts

Ondanks de snelle veranderingen en noodzaak om flexibel te zijn in de aanpak moeten de details niet uit het oog worden verloren. De ‘day to day gritty facts’ blijven belangrijk en de participanten aan de ronde tafel benadrukken dat goede beheersing van de basics essentieel is voor de mogelijkheid om veranderingen in goede banen te leiden. 

Live toegang tot KPI’s

Om de juiste strategische keuzes te kunnen maken gebruikt de CFO geavanceerde databeheersystemen om de snel en adequaat te kunnen reageren op veranderingen in de markt. Live toegang tot de actuele data is daarin de heilige graal, want met alleen een kwartaalrapport als stuurmiddel loopt de board een groot risico om achter te lopen op de feiten. Tijdens de roundtable kwam het thema ‘simplifying finance’ sterk naar voren. Met een goede inrichting van de beschikbare data hebben de CEO en CFO de beschikking over een zorgvuldig geselecteerde hoeveelheid indicatoren die een goed beeld geven van de belangrijke ontwikkelingen van een bedrijf. ‘Less is more’ is het devies, aldus de aanwezige CFO’s. In samenwerking met externe partijen als SAP werken de CFO’s aan programma’s om de informatiestroom te automatiseren en centraliseren. 

Het voortbestaan van de finance functie als zodanig is niet zeker. Tijdens de ronde tafel bracht een van de CFO’s de vraag naar voren of er over tien jaar nog wel een finance functie is. De vraag kwam niet van de lucht, want tijdens een eerder rondetafelgesprek in maart kwam het punt ook ter discussie.

De discussie ging in informele setting verder tijdens een goed verzorgd diner door de keuken van de Nonnerie. De CFO’s concludeerden dat de aanpassing aan veranderingen een never ending story is en dat de snelheid iedere dag wordt opgevoerd. Om goed op de hoogte te blijven van de snelle ontwikkelingen is kennisdeling met collega-CFO’s onontbeerlijk. Zij besloten daarom ook vaker bijeen te komen, zo ook tijdens de rondetafel ‘Simplifying Finance’ tijdens CFO Day op 2 juni.