‘Cultuurverschillen valkuil Eneco-deal’

Gematigd positief, maar zeker ook met kanttekeningen. Zo zijn de reacties op de voorgenomen overname van Eneco door Mitsubishi Corporation en elektriciteitsbedrijf Chubu. De Japanners boden 4,1 miljard voor het groene Eneco en lieten daarmee gedoodverfde winnaars in de overnamerace als Shell en Rabobank volstrekt kansloos achter zich.

De betrokkenen aan Eneco kant zijn blij met de prijs, met de dealzekerheid en vooral met het commitment van de Japanners aan de duurzame strategie van het in Rotterdam gevestigde bedrijf. In de politiek is met name aan linkerzijde twijfel. Want met Eneco komt het laatste grote Nederlandse energiebedrijf – na Nuon en Essent – in buitenlandse handen.

Pijnpunt zou wel eens de voortgang van de energietransitie kunnen zijn. Aan puur Nederlandse bedrijven kan Den Haag immers gemakkelijker duurzaamheidseisen opleggen. GroenLinks wil mede om die reden zo snel mogelijk een debat over de verkoop van Eneco. En ook de PvdA had liever een consortium van Nederlandse partijen als nieuwe eigenaar gezien.

Professor Ard-Pieter de Man, verbonden aan de Vrije Universiteit School of Business and Economics en expert in fusies en overnames, schetst een genuanceerd beeld over de aanstaande deal met Mitsubishi en Chubu. “Zowel van Japanse als Nederlandse zijde zal heel veel aandacht moeten worden besteed aan het overbruggen van die cultuurverschillen. Kijk alleen maar hoe direct Nederlanders voor Europese begrippen al zijn… Nou, Japanners zijn nog wel eventjes uit heel ander hout gesneden. Misverstanden en fricties liggen hier op de loer.”

Daar staat tegenover dat Eneco al langer samenwerkt met Mitsubishi Corporation. Zo legde Eneco windpark Luchterduinen, 23 kilometer voor de kust van Noordwijk, samen met de Japanse multinational aan. “Dat scheelt zeker, zo’n gezamenlijk verleden”, aldus hoogleraar De Man. “Maar het is ook geen garantie voor een succesvolle overname. Bedenk wel; als een Japanner ‘ja’ zegt, is dat geen bevestiging dat hij het ergens mee eens is. ‘Ik heb het begrepen’, bedoelt hij dan. Dat moet bij ons Nederlanders wel landen. Cruciaal in deze deal is dat de Japanners de juiste mensen naar het Eneco hoofdkantoor in Rotterdam sturen. Mensen die het bedrijf en de Nederlandse manier van zaken doen kennen.”

Want na een Japanse overname, zo leert de geschiedenis, worden alle belangrijke besluiten per onmiddellijk vanuit het hoofdkantoor in Japan genomen. Dan doen die verworven bedrijven en hun directies er – waar ook ter wereld – even niet toe. “En daarbij komen dan voor ons heel ondoorzichtige processen op gang”, aldus professor Ard-Pieter de Man.

Dat Mitsubishi en Chubu lange termijn-plannen hebben met de voorgenome overname van Eneco is ook duidelijk, zo benadrukt de hoogleraar. “Ze hebben met 4,1 miljard euro meer betaald dan wie ook had verwacht”, aldus De Man. “En de Japanners hebben zich ook nog eens voor vijf jaar gecommitteerd aan baangarantie voor de 3000 medewerkers, net als aan de arbeidsvoorwaarden en handvaing van het structuurregime. Vijf jaar is in deze tijden van snelle veranderingen lang. Ja, deze overname kán een succes worden, maar alertheid is geboden.”