Daniëlle Berndsen (CFO Korian): “Businesspartner zijn gaat ook over het eigenaarschap van je collega’s.”  

Korian, onderdeel van het Franse (beursgenoteerde) Clariane, is één van de grootste en meest vooruitstrevende organisaties op het gebied van zorg, welzijn en ondersteuning van ouderen in Europa. Daniëlle Berndsen is sinds 2021 als CFO voor de Benelux primair verantwoordelijk voor het financieel managen van de groei in België en Nederland: “In België hebben we 116 huizen met zo'n gemiddelde omvang van 100 kamers en appartementen. Op de Nederlandse markt zijn we ook actief, met 52 huizen, kleinschaliger dan in België. Maar toen ik tweeëneenhalf jaar geleden binnenkwam hadden we nog maar 30 huizen, dus de groei in Nederland is fors. Daarnaast waren er veel integratie vraagstukken in de back-office.”

Wat betekent deze groei voor een organisatie en de CFO? “In het begin heb je heel erg een ondernemers- en familiecultuur: een goed idee, het vervullen van een bepaalde behoefte, dicht op de markt en de klant zitten, informele processen. Dat gaat prima als je klein bent en een back-office hebt met vijf man. Maar groei brengt ook meer afstemmingsvragen met zich mee, je moet op een andere manier gaan communiceren, processen gaan borgen. Maar je wil ook niet vervreemden van je klanten en je doelgroep. De groeitransitie is een centraal-decentraal vraagstuk. En daar ben ik in feite voor aangenomen.”

Groeistrategie na Covid

Als CFO voor Nederland en België concentreerde Berndsen zich de eerste paar maanden op de groei-strategie van Nederland. “Een paar dagen voordat Covid uitbrak was er net een aantal acquisities gedaan, maar met een pandemie is het lastig integreren. We zijn er goed uitgekomen, maar die eerste maanden waren op meerdere fronten heel pittig.”
Korian heeft in Nederland een paar uitdagingen. Directe concurrentie komt uit de hoek van intramurale instellingen voor zorgbehoevende ouderen. Daarnaast zijn er in de markt ook ondernemers die zelf gewoon een groepje van ouderenhuizen opstarten. Tenslotte zijn er ook de grotere partijen zoals Domus Valuas, Herbergier, Orpea en Marta Flora die actief zijn op de markt voor gescheiden zorg en wonen. "Een belangrijk onderscheid tussen intramuraal wonen en wonen bij Korian is wel dat ouderen bij ons als echtpaar kunt verblijven." De CFO heeft ook te maken met de trend dat ouderen in Nederland steeds langer thuis blijven wonen. Hier proberen wij op in te spelen. Maar dat betekent ook dat mensen pas later in hun kwetsbare fase in een van onze huizen komen wonen."

De strategie van Korian zet in op lokale verbondenheid. "Elke gemeenschap heeft zijn specifieke kenmerken en het is aan onze locatiemanagers om daarin een eigen positionering in te vinden. Richting de gemeenschap, richting de klanten en ook richting het personeel. Vorig jaar waren er verkiezingen. Dus dan melden wij ons ook aan als stemlocatie. Mensen moeten weten dat we er zijn en hoe onze huizen er uitzien. Dat is belangrijk. Voor mijn eigen ouders, vind ik het ook heel belangrijk waar ze terechtkomen.”

Sturen op Finance en data

Als CFO doet Berndsen niet alles alleen. Dat kan ook niet, want naast Finance en een apart team Data & Analytics is zij ook verantwoordelijk voor IT, inkoop en Internal Audit. “De Finance organisatie in België omvat 60 man. En in Nederland ongeveer 20. Een van de businesscontrollers die Berndsen goed heeft geholpen tijdens de pittige uitdagingen die de pandemie meebracht is inmiddels nu Finance director voor Nederland. Ook in België is de Finance director intern doorgegroeid.”

Berndsen wil graag een lerende organisatie worden en daarvoor is samenwerking met andere disciplines heel belangrijk. "Binnen Finance zijn we nog volledig verslaafd aan de Excel-sheet. Een aantal processen loopt gewoon nog op handmatige mutaties, maar in Nederland én België zijn we nu heel erg aan het inzetten op BI. Samen met de Clariane groep hebben we een afdeling Data & Analytics neergezet, waar ook al dataspecialisten in zaten." Toch is het volgens Berndsen zaak om de reis naar data integratie en ontsluiting niet te overhaasten. "Je moet als CFO soms ook pragmatisch zijn om aansluiting te houden met je interne klant.”

Haast of niet. De weg naar de digitale transitie levert wel iets op: “Wij gebruiken Oracle en daaraan gekoppeld zijn we in België bezig met Enterprise Performance Management (EPM) om een aantal KPI’s te formuleren: kamer bezetting, personele bezetting, een aantal vaste prijzen voor variabele budgetten. En op basis van die KPI's krijg je op een gegeven moment een heel proces van rolling forecast. En de data die je dan krijgt past echt niet meer in een Excelletje. We proberen ook veel te doen met de CSRD, bijvoorbeeld door energiemonitoring, gewoon op de huizen zelf. We werken ook met energy performance contracten en het resultaat daarvan zien we ook terug in de winst en verliesrekening. Naast de groene CSRD, zetten we ons ook in voor KPI's op sociale aspecten zoals opleidingstrajecten. Dat is goed voor onze mensen, maar ook voor onze organisatie."

België – Nederland

Berndsen ziet de vergrijzing als een complex vraagstuk: “Hoe zorgen wij dat ouderen zo lang mogelijk zelfredzaam blijven en ouderdomskwaaltjes niet escaleren naar zorg. Je hebt het dan over preventie en positive care. Dat doen we ook met oog op het betaalbaar houden van de zorg. Voor ouderen die in een intramurale instellingen wonen, worden de huisvestingslasten betaald uit de WLZ (wet langdurige zorg). Maar wij zijn een extramurale instelling, dus mensen die bij ons in Nederland wonen, betalen hun huur en servicekosten zelf.”

CFO zijn van een organisatie in twee landen brengt ook complexiteit mee. “De ouderenzorg werkt in België met een bekostigingssysteem dat een beetje lijkt op ons oude zorgsysteem, gebaseerd op de zorgzwaarte en fte’s met kwalificaties die je hebt ingezet. Dat betekent ook dat we in Nederland meer ruimte hebben voor innovatie en experiment om de arbeidsproductiviteit te verhogen. Daar komt ook nog bij dat je in het gedecentraliseerde België ook nog eens gewesten hebt, met ieder een eigen wetgeving rondom zorg en fiscaliteit.”

Berndsen heeft veel geleerd van werken voor een internationale organisatie: “Andere landen zijn toch ook weer anders gewired. Ik ben nature best resultaatgericht, maar de processen waar we samen doorheen moeten, gaan niet altijd even snel. Snap je wat ik bedoel?”

Lees ook op CFO.nl: Mirjam van Velthuizen (CFO ProRail): “Ik sta voor mijn beslissingen. Ook als het shit wordt. Dan is het tenminste míjn shit.”

Decentraal sturen met behoud van eigenaarschap

Als je haar vraagt wat er de komende twee jaar op de agenda staat vindt ze dat moeilijk om te zeggen. “Er staan momenteel best wat verschillende scenario's open. We hebben veel last gehad van de inflatie. De normale inflatie van 12% was al fors, maar op voeding soms wel 20%. Hoe kun je bezettingsgraad herstellen na het gat dat is gevallen door Corona? Hoe optimaliseer je de sfeer in een huis? Hoe leg je aan je bewoners uit – in feite zijn dat je klanten – dat je de forse inflatie toch moet indexeren? Hoe zorg je dat je zelf gezond blijft als organisatie, maar leveranciers niet helemaal afknijpt? Wasserijen bijvoorbeeld, die zelf ook te maken hebben met enorme energieprijzen?"

Berndsen heeft dat laatste voor elkaar gekregen door samen te werken met andere potentiële afnemers: "Met meerdere bedrijven is het mogelijk om een leverancier gezond door de energiecrisis te helpen, door samen te zorgen voor voldoende afname. Dat zijn keuzes die kunt maken maken. Wij streven naar een inkoopassortiment tegen een levensvatbare marge.”

Daarnaast bekijkt de CFO alles door de centrale vraag voor haar eigen organisatie: hoe behouden we onze centrale kracht en zetten we onze lokale mensen maximaal in hun decentrale kracht en energie om te verbinden? Hoe omkader je je mensen op een goede manier?
“Dat kan met goede dashboarding, zodat je decentraal kunt monitoren, bijvoorbeeld op water- of energielekken. Maar ook door kritisch te kijken naar schaalgrootte. Zijn grote raamcontracten nu eigenlijk duurder of goedkoper dan een locatie-directeur die zelf lokale partij inhuurt als er ergens een kraan lekt? Proberen zaken niet te veel op centraal niveau te trekken. Je haalt daarmee ook lokaal eigenaarschap weg bij je mensen. Vergeet niet: wanneer je als CFO een businesspartner wil zijn, dan gaat het ook over eigenaarschap van je collega’s.”

Ook naar FM Dag 2024 komen?
Op 17 april a.s. zal FM Dag “Orakels” in het teken staan van het beantwoorden van de meest urgente vragen van CFO’s, finance directors, financieel managers en controllers. Vanuit CFO.nl mogen wij dit jaar een beperkt aantal toegangskaarten weggeven aan leden van onze CFO Community die werkzaam zijn voor organisaties met een omzet van minimaal € 50 miljoen. Wil jij dit jaar ook aanwezig zijn op FM Dag, stuur dan een mail naar Amber Overbosch, Community Manager van CFO Community: amberoverbosch@sijthoffmedia.nl