Welke impact heeft inflatie op bedrijfsfinancieringen, prijsbeleid en concurrentiepositie?

02 december 2024

Nederlandse inflatie stijgt, bedrijven moeten strategieën herzien voor 2025.

De Nederlandse inflatie is vorige maand onverwacht gestegen naar 4 procent op jaarbasis, wat bedrijven voor uitdagingen stelt op het gebied van prijsbeleid en kostenbeheersing. Deze toename, gemeld door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), betekent een aanzienlijke stijging ten opzichte van de 3,5 procent in oktober. Voor CFO’s impliceert dit een heroverweging van budgetten en prijsstrategieën voor het komende jaar.

inflatie stijgt onverwacht naar 4%, bedrijven onder druk
voedsel- en dienstenprijzen belangrijkste drijfveren inflatiestijging
ECB overweegt verdere renteverlagingen voor economische stimulans

De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere prijzen voor voedingsmiddelen, dranken en tabak, die met 6,2 procent toenamen vergeleken met vorig jaar. Diensten werden 5,5 procent duurder. Deze ontwikkelingen zetten de winstmarges van veel bedrijven onder druk, vooral in de horeca- en detailhandelsector.

De verwachte renteverlagingen door de Europese Centrale Bank (ECB) hebben gevolgen voor bedrijfsfinancieringen van Europese bedrijven

Lagere financieringskosten

Bankleningen worden goedkoper door de directe koppeling aan ECB-tarieven. Bedrijven kunnen tegen lagere rentetarieven lenen, wat de financieringskosten drukt. Het totale bedrag aan uitstaande bedrijfsleningen in Nederland bedroeg in het tweede kwartaal van 2023 ongeveer 396 miljard euro.

Gunstigere voorwaarden voor kredietlijnen

Kredietlijnen, vaak gebruikt voor werkkapitaal, zullen voordeel ondervinden van de renteverlaging. De rente op deze faciliteiten is meestal variabel en gekoppeld aan de Euribor, die nauw samenhangt met de ECB-tarieven.

Indirecte effecten op andere financieringsvormen

Leasing, factoring en obligatie-uitgifte worden indirect beïnvloed:

Leasetarieven kunnen dalen doordat leasemaatschappijen goedkoper kunnen lenen
De kosten voor factoring kunnen afnemen
Voor grotere bedrijven die obligaties uitgeven, kan de lagere rente leiden tot gunstigere voorwaarden op de obligatiemarkt

Optimaliseren van financieringsmix

De renteverlaging biedt bedrijven mogelijkheden om bestaande leningen te herfinancieren tegen lagere rentes, wat kan leiden tot aanzienlijke kostenbesparingen. Daarnaast kan de lagere rente investeringen stimuleren, aangezien de financieringskosten voor nieuwe projecten afnemen.

Bedrijven doen er goed aan hun financieringsmix te heroverwegen in het licht van deze ontwikkelingen. Door slim gebruik te maken van verschillende financieringsvormen kunnen ze profiteren van de gunstigere renteomgeving en hun financiële positie versterken.
De impact van de renteverlaging verschilt per financieringsvorm en bedrijfsgrootte. Grotere bedrijven profiteren mogelijk meer van de veranderingen in de obligatiemarkt, terwijl kleinere bedrijven vooral voordeel kunnen halen uit gunstigere voorwaarden voor bankleningen en kredietlijnen.

Energieprijzen stabiliseren

Opvallend is dat de energieprijzen, inclusief motorbrandstoffen, slechts licht daalden met 0,1 procent. Dit is een aanzienlijk kleinere daling dan de 2,7 procent van vorige maand. Voor energie-intensieve industrieën betekent dit dat de verwachte kostenverlichting uitblijft.

Europese context en ECB-beleid

Volgens de Europese geharmoniseerde methode steeg de Nederlandse inflatie naar 3,8 procent. Dit cijfer ligt beduidend hoger dan het eurozone-gemiddelde, wat in oktober 2 procent bedroeg. De Europese Centrale Bank (ECB) overweegt verdere renteverlagingen om de economische groei te stimuleren, wat gunstig kan zijn voor bedrijven die afhankelijk zijn van leningen.

Financiële planning onder druk

De onverwachte inflatiestijging dwingt bedrijven hun financiële planning voor 2025 te herzien. Budgetten die zijn opgesteld met een lagere inflatieverwachting zullen mogelijk niet toereikend zijn. Financieel managers moeten nu scenario’s ontwikkelen die rekening houden met aanhoudende prijsstijgingen.

Prijsbeleid en concurrentiepositie

Bedrijven staan voor de uitdaging om hun prijsbeleid aan te passen zonder marktaandeel te verliezen. In sectoren met hevige concurrentie, zoals de detailhandel, kan het doorberekenen van hogere kosten aan consumenten leiden tot omzetverlies. Innovatieve prijsstrategieën en kostenbesparingen worden cruciaal.

Loondruk en arbeidsmarkt

De hoge inflatie zal waarschijnlijk leiden tot hogere looneisen van werknemers. Bedrijven moeten anticiperen op stijgende personeelskosten en mogelijk hun arbeidsvoorwaarden herzien om talent te behouden en aan te trekken in een krappe arbeidsmarkt.

Sectorspecifieke gevolgen

Horeca

Met de sterke stijging van voedselprijzen staan vooral horecabedrijven en supermarkten voor moeilijke keuzes. Ze moeten balanceren tussen het behouden van klanten en het beschermen van hun winstmarges. Innovatie in menu-engineering en efficiëntere inkoop worden essentieel.

Productie-industrie zoekt naar oplossingen

Productiebedrijven worden geconfronteerd met hogere grondstofprijzen en energiekosten. Dit kan leiden tot versnelde investeringen in duurzame technologieën en procesoptimalisatie om kosten op lange termijn te drukken.

Dienstensector onder prijsdruk

De dienstensector, die een significante prijsstijging laat zien, moet creatief zijn in het behouden van klanten. Value-added services en digitalisering kunnen helpen om prijsverhogingen te rechtvaardigen.

Internationale context en handelspositie

De relatief hoge Nederlandse inflatie kan gevolgen hebben voor de internationale concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven. Exportgerichte ondernemingen moeten mogelijk hun prijzen aanpassen om concurrerend te blijven op buitenlandse markten. Volgens recente berichtgeving van Reuters is de inflatie in de eurozone in november gedaald naar 2,4%, wat de kloof met de Nederlandse situatie verder vergroot

Vooruitzichten en aanbevelingen

Economen verwachten dat de inflatie in 2025 hoog zal blijven. ING-econoom Bert Colijn voorspelt dat de Nederlandse inflatie boven het Europees gemiddelde zal blijven[1]. Bedrijven moeten zich voorbereiden op een langere periode van verhoogde kosten.

Strategische aanpassingen

CFO’s wordt geadviseerd om:

1. Flexibele budgetteringsmethoden te implementeren die snel kunnen worden aangepast aan veranderende economische omstandigheden.
2. Te investeren in technologieën die kostenefficiëntie verhogen en prijsfluctuaties kunnen opvangen.
3. Hedgingstrategieën te overwegen om risico’s van grondstof- en valutaschommelingen te beperken.

Redactie (CFO)