Jeanine Tijhaar (CFO Eneco): “Praat niet alleen over successen, maar ook over zaken die je gevormd hebben.”

Op de veertiende verdieping van het Eneco-hoofdkantoor in Rotterdam hebben we een open gesprek met Chief Financial Officer Jeanine Tijhaar. De 49-jarige CFO trad 1 februari 2021 in de voetsporen van Guido Dubbeld en nam een spontane tip van hem ter harte. “Kort voor de overdracht zei hij: ‘Denk goed na over de legacy die je wilt achterlaten!’. Ik heb toen voor mezelf drie doelstellingen geformuleerd. Dat ik als CFO die een belangrijke bijdrage wil leveren aan de realisatie van de energietransitie, dat ik onze finance-afdeling future-proof maak en dat ik een caring & daring leiderschap hoop te implementeren.”

Jeanine Tijhaar legt de lat hoog, dat is een eigenschap die haar indrukwekkende loopbaan kenmerkt. Want al in haar eerste baan, controller bij DSM, kreeg ze veel verantwoordelijkheden. Dat carrièrepad begon na een studie bedrijfseconomie aan de Vrije Universiteit Amsterdam (1996) en haar International Executive Master of Finance & Control (1998). “Bij DSM, en later ook bij AkzoNobel, werd mij gevraagd om deel te nemen aan talent-ontwikkelprogramma’s. Ik kom uit een ondernemersgezin; initiatief tonen, samen discussiëren, dat zat er altijd al in. Net als finance is het er met de paplepel ingegoten.”

Omdat je als CFO in de stoel van de co-piloot zit en mee navigeert, heb je snel goed overzicht over de gehele organisatie. Op pole-position van doelen staat bij Tijhaar de transformatie van de samenleving richting een duurzame toekomst. In 2017 koos ze voor Eneco en functioneerde vier jaar lang als CFO Nederland en Directeur Finance & Risk. Waarna ze dus vorig jaar CFO én lid van de Raad van Bestuur van N.V. Eneco werd. “Duurzaamheid zit Eneco in het bloed”, zegt ze, niet zonder trots. “Loop door dit pand, spreek de mensen; iedereen wil impact maken om een duurzame toekomst te realiseren. Dat inspireert en verbindt ons. Andere organisaties hebben de noodzaak tot veranderen omwille van het klimaat inmiddels ook omarmd, maar bij Eneco is dit al heel lang het uitgangspunt. Voorloper zijn, voorloper blijven. Het verbinden van mensen vanuit inhoud, gemeenschappelijk verlangen, is voor mij heel belangrijk. Toen wij verleden jaar ons One Planet Plan – de aankondiging dat we in 2035 klimaatneutraal willen zijn – presenteerden, bracht dat veel in beweging. Nieuwe klanten die met Eneco willen samenwerken, nieuwe talenten die bij óns willen werken.”

Discuss the uncomfortable
Als de CFO over die missie van de groene energiereus spreekt, glimmen haar ogen, spat de bevlogenheid van haar gezicht af. Daar komt haar caring & daring leiderschap om de hoek kijken. “Sturen op het realiseren van strategische doelstellingen en fi nanciële prestaties, daring. En inzetten op samenwerken, op luisteren, caring.” Want, licht Jeanine Tijhaar toe: “Daring, naar die duurzame toekomst durven kijken, onderzoeken hoe je die doelen kunt bereiken. Als je in die transformatie over vijf jaar ergens wil staan, moet je daarvoor nú besluiten nemen. Dat is een pad met harde deadlines. Een pad zonder ruimte voor greenwashing, waar onoprechtheid wordt doorgeprikt. Dan caring. Nóg meer impact maken bij Eneco. Want deze transitie, die groot en complex is, heeft ook nog iets anders nodig. Om onze doelen te bereiken werken we samen met veel strategische partners, in verschillende netwerken. Dat vergt inclusief leiderschap, dat vergt eerlijkheid. Luisteren, open zijn, respect tonen. Psychologische veiligheid creëren en dan verder gaan.”

Eerlijkheid tekent Jeanine Tijhaar; de CFO van Eneco Group deinst er niet voor terug om haar eigen kwetsbaarheid te tonen. Zo deelde ze op LinkedIn al eens dat ze tien jaar geleden te kampen had met een burn-out. Les die ze daar toen van leerde: ‘Probeer vooral níet met een lek bootje de oceaan over te steken, door zelf heel hard te roeien.’ En: ‘Praat niet alleen over successen, maar ook over zaken die je gevormd hebben, je uitdagingen.’ Be comfortable to discuss the uncomfortable, noemt ze dat.

Jaar sabbatical na scheiding
Daarin gaat ze ver, ook als het haar privéleven betreft. Zo nam ze in 2016, na haar echtscheiding, een sabbatical. “Een scheiding, na vijftien jaar huwelijk, is heftig en ik heb toen heel bewust die stap terug gedaan. Bij AkzoNobel reisde ik heel veel. Dat wilde ik even niet, dat kon even niet. Bang dat het vervolgens over zou zijn met mijn loopbaan? Nee, dat ben ik nooit geweest. Ik geloof dat er altijd weer nieuwe kansen komen. En het was zeker geen ‘wereldreis sabbatical’. Ik heb dingen gedaan die eigenlijk heel normaal zijn, ik was er voor de kinderen, 24/7. Ik heb cakes gebakken, onze zoon geholpen met de overstap naar de middelbare school… Het was goed voor hen, het was goed voor mij.”
In zijn afscheidsinterview, vorig jaar februari in CFO Magazine, antwoordde haar voorganger Guido Dubbeld op de vraag hoe het finance-team, dat hij zo lang aanstuurde, zijn leiderschap zou omschrijven: “Dat heb ik voor de zekerheid maar eens aan Jeanine gevraagd”, luidde het antwoord. ‘Leadership by Example, recht door zee, iemand die mensen boven zich laat uitstijgen’, was haar reactie.” En, aldus die vórige CFO van Eneco: “De benoeming van Jeanine Tijhaar als interne opvolger was voor mij de kers op de taart.”

Jeanine Tijhaar zelf, ruim vijftien maanden later, over hoe zij en Dubbeld de CFO-functie verschillend invullen: “Guido is heel goed als het gaat om de business, om strategie, om risk. Ook hij is van daring leadership, maar ik kom meer vanuit de echte finance hoek.” Waarmee ze op dat andere punt in haar drie doelstellingen voor de toekomst van Eneco is beland: haar finance-afdeling voor te bereiden op de toekomst, future proof maken. “In de 16 jaar bij AkzoNobel heb ik veel geleerd op het gebied van finance transformatie”, zegt ze. “Bij Eneco is er eenzelfde uitdaging. In 2021 zijn we gestart met een 3-jarig finance transformatie programma op gebied van organisatie, processen en systemen.” De implementatie van SAP S/4Hana per april 2023 moet leiden tot een geheel nieuw systeemlandschap met goede masterdata, eenduidige processen en betere management-informatie. Met de toevoeging van data analytics kan finance straks sneller en effectiever op marktbewegingen inspelen. “Ja, een ERP-metamorfose, dat wordt wel heftig”, voorziet Jeanine Tijhaar.

Kiezen voor een vrouw
De finance-functie is voor de CFO van Eneco meer dan alleen dat specialisme; ze wil vooral ook mensen verder helpen, inspireren, impact maken. Daarbij is voor haar Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) belangrijk, waaronder diversiteit en inclusiviteit, en doelstellingen op het vlak van ESG (zoals reductie in CO2-emissies). Ook hier geldt: niet alleen mooie woorden, maar zeker ook kordaat optreden, ook dáden. Bijvoorbeeld in haar directe omgeving. “Ik heb een managementlaag eruit gehaald door mijn oude functie niet meer in te vullen. En ik heb vrouwen benoemd voor zowel de klant-organisatie als voor group control, nu is de m/v verhouding in mijn team gelijk. Binnen Eneco organiseer ik enkele keren per jaar een topvrouwen-event, een intern netwerk van zo’n 35 dames.” Welke onderwerpen dan aan bod komen? Breed lachend, pareert de CFO: “Waarover spreken mannen eigenlijk in dat soort groepjes?” Om serieus te vervolgen: “Hoe inclusief zijn wij als organisatie? Daar hebben we het bijvoorbeeld over. We willen andere vrouwen helpen om stappen in hun loopbaan te maken. Ik heb zelf een 3-jarige coaching opleiding gevolgd. En ook ík heb wel eens getwijfeld. ‘Wie zit er nou op mij te wachten, kan je in de top wel jezelf blijven?’. Vrouwen denken vaak: ‘Als we maar hard genoeg werken, zien mensen ons wel staan’. Work hard in silence and let success make noise. Zoiets. Dat lijkt nobel, maar in de praktijk werkt dat niet. Je moet er staan, zichtbaar zijn, durven spreken over ambities. Mannen hebben hierin veel meer lef, veel meer bravoure.”

Twee sollicitanten voor een vacatures in haar finance team; een man, een vrouw, beiden met dezelfde kwaliteiten; gelijke kennis, dezelfde ervaring. Wie kiest Jeanine? “In mijn directe team is de helft vrouw. Eneco-breed is dat percentage 30 en we willen dit jaar naar 34 procent. Dus als die twee kandidaten even goed zijn, kies ik toch voor de vrouw!” Eerlijk antwoord, open, zonder angst om van vooringenomenheid te worden beschuldigd, kenmerkend voor de CFO van Eneco. Dat bleek ook al uit een zeer recent 360 graden assessment onder de ‘Top 40 Managers’ van de in Nederland, Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk opererende energiemaatschappij. Over haar eigen leiderschapskwaliteiten laat Jeanine Tijhaar liever anderen aan het woord, dan dat ze zelf oordeelt: “Mijn sterke punten werden door anderen omschreven als ‘inspirerend, energiek, enthousiasmerend, open, authentiek, bereid zich kwetsbaar op te stellen…’ En aan de mindere kant werden genoemd: ‘Soms té enthousiast om nieuwe dingen op te starten’. Tja, ik kom uit een ondernemersfamilie hé… Ik kijk niet alleen naar risico’s, maar zeker ook naar kansen!”

Hoge gasprijzen? Klanten helpen!
De actualiteit staat ook voor Jeanine Tijhaar in het teken van de gevolgen die de Russische aanval op Oekraïne heeft. Van de directe gasinkopen is tussen de 10 en 15 procent gecontracteerd bij partijen met Russische aandeelhouders. Direct gevolg van een contract dat in 2010 werd overeengekomen, met een looptijd tot 2030. Opzeggen is, vooralsnog, geen optie. Al worden mogelijke alternatieven onderzocht. Want, zegt de CFO: “Met opzeggen zouden we de oorlog alleen maar financieren, omdat de Russen dat voor ons bestemde gas dan voor nóg hogere prijzen kunnen verkopen. Als Eneco houden we ons aan de Europese en Nederlandse sancties. En, omdat we, waar het Russisch gas betreft, zaken doen met een Duitse vennootschap van Gazprom Germania, betalen we in euro’s en níet in roebels.”
Zorgen over de extreem hoge gasprijzen zijn er zeker ook bij Eneco. Om klanten de helpende hand te bieden, wordt gekeken naar energiebesparende maatregelen en financieringsmogelijkheden om de kosten van verduurzaming van woningen via de maandelijkse energienota te compenseren. En wordt, middels een sociaal incassobeleid, gekeken hoe huishoudens met betalingsproblemen kunnen worden geholpen. En dan was daar nog, door de meest recente geo-politieke gebeurtenissen bijna vergeten, de overname van Eneco door de Japanners. Met dat huwelijk zijn ze op het hoofdkantoor in Rotterdam meer dan tevreden. In de Raad van Bestuur zetelt naast CEO As Tempelman, CFO Jeanine Tijhaar, CSGO Kees-Jan Rameau, COO Frans van de Noort, ook CCIO Hiroshi Sakuma. “Mitsubishi Corporation heeft een geweldig mondiaal netwerk, waarvan Eneco zeker profiteert”, zegt Jeanine Tijhaar. “Bovendien is het fijn om een financieel sterke moeder te hebben om de energietransitie te kunnen versnellen. En het mes snijdt aan twee kanten. Zo konden wij de Japanners helpen met het maken van verdere stappen in vergroening. Mede dankzij onze kennis, ervaring en expertise wist Mitsubishi drie tenders voor offshore windparken in Japan naar zich toe te trekken.”

Jeanine Tijhaar, maatschappelijk betrokken CFO voelt zich als een vis in het water bij dat grote, groene Eneco. In een interview zei ze al eens eerder dat je als topbestuurder best langer dan die gemiddelde vier jaar op zo’n Raad van Bestuur-stoel kan blijven zitten. Die mening is ze nog steeds toegedaan. “In vier jaar kun je veel doen, veel bereiken”, legt ze uit. “Maar de impact van besluiten die je hebt genomen, zijn pas later – dus ná die vier jaar – zichten voelbaar. Ik vind dat je verantwoordelijkheid voor dergelijke beslissingen moet nemen. Dus vier jaar is zeker niet een maximale houdbaarheidsperiode.” Maar, voegt ze daaraan toe, terugkomend op haar manier van leiderschap: “Als ik in mijn team een collega zie die groeit en helemaal klaar is voor deze prachtige CFO-functie hier bij Eneco? Nou, dan maak ik graag plaats!”