Michiel Gilsing, CFO Koninklijke Vopak: M&A-kansen in mondiale de-carbonisatie proces

‘Verander de wereld, begin bij Vopak’. Het tankopslagbedrijf wil een belangrijke rol spelen in de benodigde infrastructuur voor nieuwe producten als groene waterstof, ammoniak en CO2. CFO Michiel Gilsing licht toe hoe óók het M&A-beleid daaraan bijdraagt.

De belangrijkste overnames en investeringen sinds 2022: een belang van vijftig procent in tien Indiase haventerminals, eenzelfde belang in de LNG-import terminal in Eemshaven, de aankoop van 105 hectare ter herontwikkeling op een centrale locatie in de Antwerpse haven. Aan de desinvesteringszijde in diezelfde periode: de verkoop van agencies, het afstoten van een terminal in het Amerikaanse Savannah, afscheid van drie terminals voor chemische producten in de Rotterdamse haven. De M&A-koers van Koninklijke Vopak is overduidelijk groen. Minder olie- en chemische opslag, meer schoner gas en waterstof. Én het vizier op het nemen van minderheidsparticipaties in innoverende startups.

Ook lid worden van het CFO.nl Panel?

Als betrokken CFO kun je samen met vakgenoten invloed uitoefenen op de toekomst binnen jouw sector. Bespreek belangrijke trends, ontwikkelingen en strategieën tijdens onze online CFO.nl Panels. Geïnteresseerd in kosteloze deelname? Bezoek CFO.nl/panel voor meer informatie en sluit je aan.

Ja, ik meld me aan

CFO Michiel Gilsing, bijna twee jaar aan het financiële roer van de wereldleider in tankopslag: “Onze strategie is altijd op lange termijn gericht geweest en dat zal zo blijven. De contracten van onze industriële terminals hebben een looptijd van meer dan vijftien jaar. ‘Take or pay’, we verhuren tanks in de gas en industriële markt in de regel voor twintig tot 25 jaar. Of de klant ze nu wel of niet gebruikt.”

En, zo vervolgt hij: “Wij zien kansen in elke fase van het mondiale de-carbonisatie proces. Denk aan de benodigde infrastructuur voor het vervangen van kolen door gas, aan het opvangen van carbon, aan het opslaan van elektriciteit, aan new hydrogen carriers. Met als einddoel dat zero-carbon energy system. Wij grijpen al die kansen die de energietransitie nu en in de toekomst biedt.”

Verkoop drie chemische terminals
De meest recente grote deal van Vopak was de verkoop van drie terminals voor chemische producten in de Rotterdamse haven. Het in het Verenigd Koninkrijk gevestigde investeringsfonds Infracapital – onderdeel van de grote vermogensbeheerder M&G – had 407 miljoen euro voor de terminals, met een opslagcapaciteit van in totaal 1,4 miljoen kubieke meter, over. Naar verwachting wordt de transactie nog voor einde dit jaar afgerond.

Gilsing: “Wij hebben gekozen voor verkoop, met het oog op onze doelstellingen om de financiële prestaties van Vopak te verbeteren, te groeien in gas en industriële terminals en te versnellen richting nieuwe energiebronnen. We vonden onder andere het verwachte rendement van die terminals onder het door ons gewenste niveau liggen.”

We spreken de CFO op zijn kantoor, met panoramisch uitzicht over de Nieuwe Maas. De contouren van de aan het 3e Katendrechtsehoofd afgemeerde SS Rotterdam – voormalig vlaggenschip van de Holland Amerika Lijn, nu fungerend als hotel/restaurant – zijn duidelijk te zien. Over schepen gesproken; waar is toch dat anderhalve meter lange model van een tanker uit de vorige eeuw gebleven dat zo’n prominente plek had in het kantoor toen wij hier in maart 2022 de afzwaaiende voorganger van Michiel Gilsing, Gerard Paulides, interviewden? De huidige CFO, lachend: “Tsja, schepen… Daar doen wij als Vopak niet meer aan. Misschien moet ik op zoek naar een schaalmodel van een terminal!”

Afscheid van fossiele tijdperk
Koninklijke Vopak koos met de aanstelling van zowel een nieuwe CEO – Dick Richelle, in 2022 – en CFO Gilsing voor een nieuwe strategische koers. Het bedrijf zet zwaar in op de verduurzaming van de economie. En daar waar veel bedrijven uit het ‘fossiele tijdperk’ grote moeite hebben met zo’n transformatie en nogal eens van ‘greenwashing’ worden beschuldigd, heeft Vopak daar veel minder problemen mee. “Dat komt deels ook omdat wij geen producten produceren. Wij kunnen onze locaties en tanks aanpassen voor de opslag van nieuwe producten. ‘Repurposen’, noemen we dat”, stelt Gilsing.

De nieuwe strategie van Vopak berust op drie pijlers: Improve, Grow, Accelerate. Improve staat voor verbetering van de bestaande business, zowel op financieel als op sustainability gebied. Vopak is beursgenoteerd, met meer dan de helft van de aandelen in handen van private equity, met HAL Investments als grootste partij. Grow houdt de groei in gas en industrieel binnen de portefeuille in. Het concern heeft over de hele wereld terminals voor opslag van gassen als LPG, LNG en NGL, industriële terminals die via pijpleidingen verbonden zijn met grote petrochemische complexen.

“Voor olie en chemische distributie zal minder worden geïnvesteerd. Olie is uiteindelijk eindig, chemische distributie vinden we minder interessant”, aldus CFO Gilsing. “De winstgevendheid in chemische distributie is beperkt, zie onze verkoop van de drie terminals hier in Rotterdam. Gas blijft, in elk geval lánger dan olie.”

Extra LNG-tank in Rotterdam
Eén van de recente deals die Vopak sloot, is de joint venture met partner Gasunie voor de bouw van een extra LNG-tank in de Rotterdamse haven. “De bouw van die vierde tank gaat definitief door”, zegt CFO Gilsing. “Daarnaast gaan we voor 50 procent participeren in de nieuwe LNG-installatie in Eemshaven. De LNG-terminals zijn essentieel binnen Energy Security Europe. Want naast de energietransitie hebben we immers ook met energiezekerheid te maken. Zie het sluiten van het gasveld in Groningen, zie de situatie rond het Russische gas, zie wat er in het Midden-Oosten gebeurt. Ik denk dat we nu in Europa over voldoende mogelijkheden beschikken om gas uit andere locaties te importeren.”

En dan die derde, steeds belangrijker wordende pijler: Accelerate staat voor New Energy, met onder andere de opslag van biobrandstoffen, waterstof en ammoniak. En de infrastructuur voor opvang en opslag van CO2 en de recycling van plastic. Op het gebied van opslag van biobrandstoffen is Vopak al zeer actief.

Dat Vopak vol op New Energy inzet, blijkt ook uit de Corporate Venturing-tak van het concern, die recent nog participeerde in een veelbelovend innovatief bedrijf. “Elestor heeft als missie het overbodig maken van gascentrales. Het bedrijf kan, door gebruik te maken van megagrote accu’s, renewable energy in vloeibare vorm tot acht dagen opslaan”, aldus de CFO. “Wij verwachten de komende jaren heel veel groei in Long Duration Energy Storage. Daarom zijn we ingestapt.”

Energietransitie speelt Vopak in de kaart
De energietransitie lijkt Vopak in de kaart te spelen, omdat het aanzienlijk minder last heeft van de transformatie naar groener, dan veel fossiele bedrijven. Het concern heeft al veel ervaring met de opslag van complexe producten als ammoniak en is volop aanwezig op juist die sleutellocaties waar de energietransitie gaat plaatsvinden. In totaal heeft Vopak 78 terminals in 23 landen in strategische havensteden als Rotterdam, Houston, Singapore en Shanghai.

Michiel Gilsing: “Daarnaast beschikken wij over de kennis, de kunde én de cliënten om die transformatie soepel te laten verlopen. Vergeet daarbij niet dat Vopak ‘alleen’ opslaat, wij zijn geen eigenaren van de inhoud van onze terminals. En beschikken dus altijd over de mogelijkheid te kiezen voor wát we daar wel of juist niet opslaan. Van olie naar biobrandstoffen? Van grijze naar groene ammoniak? Voor Vopak niet erg ingewikkeld en met uiteindelijk amper of geen invloed op onze winstgevendheid.”

Vopak gaat tot 2030 voor twee miljard euro investeren in de bouw van gas- en industriële terminals en in New Energy-projecten. Van die twee miljard gaat ongeveer 150 miljoen euro naar ventures; minderheidsdeelnemingen. De CFO: “Specifieke M&A-doeleinden hebben we niet, voor ons zijn greenfields en brownfields interessant. Acquisities doen we vanzelfsprekend ook. Zo hebben we in India – met ’s werelds snelst groeiende economie – gekozen voor joint ventures met elf terminals in vijf over het land verspreid gelegen havens. Het opslaan van LPG is hierin een belangrijke activiteit. In verband met die toekomstverwachtingen hebben we een hogere multiple betaald, we hebben ongeveer 200 miljoen euro uitgegeven in India.”

Belangrijke rol voor waterstof
Gilsing verwacht dat waterstof een belangrijke rol gaat spelen in het traject naar steeds schonere energie en Vopak zet daar dan ook zwaar op in. “Waterstof zal de elektrische auto niet vervangen”, stelt hij, “maar zal wel een grote rol gaan spelen in de industrie en wellicht ook de scheepvaart. De gehele infrastructuur rond waterstof is nog erg kostbaar. Zo moet vloeibare waterstof onder extreem lage temperaturen worden getransporteerd.”

Als mogelijk antwoord op die hoge transportkosten heeft Vopak sinds 2019 een belang van inmiddels tien procent genomen in het Duitse bedrijf Hydrogenious Technologies (‘Handling hydrogen as an oil’). Michiel Gilsing: “Hydrogenious heeft een ingenieuze wijze ontwikkeld waardoor het vervoer van waterstof veel veiliger en goedkoper kan worden. Dat hebben ze bereikt door waterstof te koppelen aan andere moleculen waardoor het in gewone schepen en tankauto’s vervoerd kan worden. Wij kunnen straks de waterstof op een speciale ‘uitpaklocatie’ in Rotterdam weer verwijderen. Ontwikkelingen kunnen in een stroomversnelling raken en dan moet je zorgen dat je aan boord bent.”

In Rotterdam wil Vopak samen met Gasunie investeren in een bufferstation waar tijdelijk Co2 wordt opgeslagen. Uiteindelijk wordt die Co2 naar lege gasvelden op ongeveer twintig kilometer uit de Nederlandse kust getransporteerd en daar drie kilometer onder de Noordzeebodem opgeslagen.

Veranderen door relevant te blijven
Michiel Gilsing werkt – in verschillende finance functies – bijna twintig jaar voor Vopak. “Ik ben het meest trots op onze mensen die dit bedrijf steeds weer aan weten te passen aan nieuwe omstandigheden”, kijkt hij terug én vooruit. “In al die jaren ben ik elke dag weer met plezier naar mijn werk gegaan. Vanwege die mooie, nieuwe en internationale uitdagingen voor onze energieke teams. Vopak is een prachtig bedrijf, 407 jaren oud, met nog heel veel mogelijkheden in het verschiet. Het zit in ons DNA om constant in die spiegel te kijken en te veranderen door relevant te blijven.”

Waarbij één aspect altijd voorop staat. “Veiligheid. Daar draait in ons bedrijf alles om, dat is het hart van onze organisatie”, zegt de CFO. “We willen onze mensen en de omgeving zo goed mogelijk beschermen. Het is verschrikkelijk als je dan toch collega’s verliest door een bedrijfsongeval. Het gevoel dat we dingen wellicht beter hadden kunnen doen, doet pijn. Tegelijkertijd motiveert het enorm om dagelijks te werken aan diezelfde veiligheid. Want het belangrijkste is dat iedereen gezond weer thuiskomt van dat werk.”

Dit artikel verscheen eerder op de website van M&A.nl