Profeten die een muur willen bouwen

Door Kevin Mottard

Zijn verwondering deed me denken aan de verwondering die we de hele week zagen na de verkiezing van Donald J. Trump tot de 45ste president van de Verenigde Staten. Toen ik dinsdagnacht de uitslagen zag binnenkomen, moest ik terugdenken aan de profeten van de digitale transformatie die de afgelopen tijd in onze community spraken en degenen die zich in groten getale aanbieden om (voor een mooie vergoeding) te komen spreken. Keer op keer horen we hen vertellen hoe we een digitaal tijdperk binnengaan dat om grote verandering vraagt en betuigen zij hun lof op de Uber’s en AirBnB’s van deze wereld. Geen enkele keer horen we de kanttekening dat de digitale transformatie (waarvan de acceleratie van de globalisering ook een gevolg is) voor veel en grote verliezers in onze samenleving zorgt.

Mensen met kinderen die hun inkomen en zekerheid verliezen en wiens vooruitgangsgeloof wordt afgepakt. De toekomst van deze mensen zal minder goed zijn dan hun verleden en zij kunnen hun kinderen niet geven wat hun ouders hen gaven. Wanneer je de profeten van de digitalisering van Singularity en andere denktanks dit voor de voeten werpt is het antwoord dat ik meermaals kreeg: we zijn ooit ‘smoothly’ van een agrarische naar een industriële samenleving gegaan en nu gaan we ‘smoothly’ naar een digitale samenleving. Alles wordt beter en ons tegen deze overgang verzetten is zinloos. Als student van de geschiedenis van de tweede helft van de 19de eeuw en eerste helft van de 20ste is ‘smoothly’ niet het woord dat ik zou gebruiken bij twee wereldoorlogen en massale conflicten.

Ik geloof niet dat we ons kunnen verzetten tegen digitalisering en geloof heilig dat onze toekomst beter zal zijn dan ons verleden. De mensheid heeft zicht altijd kunnen aanpassen. Maar dat is ook nooit zonder slag of stoot gegaan.  En bedrijven hebben geen keuze dan te doen wat het beste is voor hun organisatie, hoe pijnlijk ook voor hun medewerkers. Maar we zijn pas succesvol geworden in het industriële tijdperk doordat we door de rol van vakbonden, het uitbouwen van een sterkere sociale zekerheid en democratisering van samenleving (van cijnskiesrecht naar 1 persoon, 1 stem) iedereen een plaats hadden gegeven.  Nu lijkt ons antwoord volle kracht vooruit en pech voor de verliezers. Hoogstens gaan we hen nog eens uitleggen waarom ze verkeerd zijn en wij gelijk hebben zoals de reactie van menig commentator was na de Trump revolutie. Of vertellen we hen wat hun stem echt betekende.

De mensen die niet stemmen zoals wij willen, doen dit niet omdat ze het anders zien of een andere mening hebben, maar voor redenen die enkel wij kennen en zijzelf niet.  Dus leggen we hen uit dat ze racistisch zijn, misleid worden door een populist en bestempelen we hen als een ‘basket of deplorables’ (dank u mevrouw Clinton). Bij deze commentaren moest ik terugdenken aan ’I feel your pain’ van haar man in 1992. De stemmen van verzet op links pleiten voor hogere en progressievere belastingen of meer overheid, de stemmen op rechts voor een simpelere en eerlijkere overheid met minder subsidies en belastingaftrek voor ieder die een lobbyist of accountant kan inhuren, en een herbevestiging van de nationale democratie als de juiste schaal voor besluitvorming en controle.

Zonder mij uit te laten over wat de juiste weg is, wil ik hen ‘credit’ geven omdat ze nadenken over oplossingen. Aan de profeten van het digitaal vooruitgangsgeloof wil ik de vraag stellen om hun eigen enggeestigheid te laten varen. Ja, hun leven, en dat van de mensen waar ze voor spreken op verschillende conferenties, wordt beter maar onze samenleving wordt pas beter als iedereen meedeelt. Ik wil u als bedrijfsleiders én burgers van onze samenleving dan ook vragen na te denken over hoe we als samenleving ons beleid kunnen aanpassen zodat iedereen er op vooruit gaat. Dit debat heeft alle denkkracht nodig. Aan de kant blijven staan of in het eigen grote gelijk blijven hangen is geen oplossing.

De vooruitgangsprofeten hebben gelijk, verandering is niet te stoppen. Maar het aantal conflicten dat hiermee gepaard gaat hebben we wel zelf in de hand. Dus roep ik hen op: vertel ons niet nog een keer dat Uber de grootste taxidienst is zonder een taxi te bezitten of AirBnB de grootste hotelketen zonder hotel te bezitten, dat weten we ondertussen. Maar zoek naar antwoorden hoe we iedereen mee krijgen, bestudeer de geschiedenis in plaats van hetzelfde riedeltje over het succesverhaal van digitale game changers en de bejubelde disruptie nog een keer af te draaien. En luister naar andersdenkenden en zoek antwoorden in de dialoog met hen, in plaats van het hen nog eens uit te leggen. Een betere toekomst vormen we samen. Een muur om ons heen bouwen als elite en de verliezers van digitalisering en globalisering hiervoor laten betalen is niet de oplossing.

Kevin Mottard is CFO Community Manager van Alex van Groningen