Sterk gestegen rente zorgt voor eerste jaarverlies DNB sinds 1931

De Nederlandsche Bank (DNB) heeft vorig jaar bijna een half miljard euro verlies geleden door de sterk gestegen rente. Dat is het eerste verlies in meer dan negentig jaar. En ook voor de komende jaren worden forse verliezen voorzien. Pas in 2028 denkt de centrale bank weer winst te kunnen maken, meldt DNB in zijn donderdag verschenen jaarverslag.

Hiermee voltrekt zich een scenario waarvoor DNB-president Klaas Knot in september al waarschuwde. Door de hogere rentes is de centrale bank zelf meer geld kwijt, terwijl de afgelopen jaren massaal opgekochte obligaties niet meer zijn gaan opleveren.

De laatste keer dat DNB verlies leed was in 1931. Toen moest de centrale bank een forse min incasseren op Britse ponden geleden nadat het Verenigd Koninkrijk de goudstandaard had verlaten.

Geen dividenduitkering aan Nederlandse staat
Strikt genomen is het nettoresultaat over 2022 wel op nul uitgekomen. Maar dat lukte DNB alleen maar door de 460 miljoen euro die de instelling eigenlijk tekortkwam te onttrekken aan de eerder opgebouwde buffers van ruim 11 miljard euro. Het gevolg is wel dat DNB geen dividend kan uitkeren aan de Nederlandse staat.

Komende jaren zouden de verliezen zodanig kunnen oplopen dat de opgebouwde buffers niet meer afdoende zijn en de Staat als aandeelhouder moet bijspringen. Zoals het er nu uitziet zou DNB dit jaar wel eens met meer dan 3 miljard euro in de rode cijfers kunnen duiken en ook in de jaren erna gaat het waarschijnlijk om miljardenverliezen.

Banken die geld stallen bij DNB profiteren
De pijn doet zich vooral voelen bij de vergoedingen die DNB aan banken betaalt voor hun geld dat ze bij de centrale bank stallen. Die stijgen fiks door de hogere rentes. Tegelijkertijd heeft DNB voor honderden miljarden euro's aan schuldpapier op de balans staan die zijn opgekocht in de nasleep van de financiële crisis en tijdens de coronapandemie. Maar de inkomsten uit die obligaties zijn laag.

Tot op zekere hoogte zijn de problemen vergelijkbaar met die van de Amerikaanse Silicon Valley Bank die onlangs omviel. "Het verschil is dat zij niet vanaf 2015 een voorziening hebben opgebouwd", zegt Knot hierover. Daarbij speelt bij DNB ook niet het risico van een bankrun.

Inflatie beteugelen belangrijker dan eigen balans
Dat de rente "ongekend" hard oploopt komt onder meer door de Europese Centrale Bank (ECB), waar Knot een van de beleidsmakers is. Door de rente te verhogen probeert de ECB de hoge inflatie te beteugelen. Dat laatste is volgens Knot belangrijker dan de eigen resultaten. "We gaan niet ons mandaat minder serieus nemen vanwege onze eigen resultaten."

De DNB-president schat in dat als de verliezen zo uitpakken als nu voorzien er geen extra geld van de Staat nodig is. Maar helemaal zeker is hij niet. Sowieso zal de slagkracht van DNB volgens Knot niet in het geding komen. De centrale bank zou ook prima een tijd kunnen doordraaien met een negatief financieel eigen vermogen. Hij erkent wel dat de situatie "niet ideaal" is.

(ANP)