Thijs Vlaanderen en Marcel Heijnsbroek (CFO’s van Chemship en SMT Shipping): “Het is heel goed om zo nu en dan even uit je Finance bubbel te komen als CFO.”
Thijs Vlaanderen, CFO van Chemship en Marcel Heijnsbroek, CFO van SMT Shipping, zoeken elkaar regelmatig op om kennis te delen en innovatie aan te jagen. Beiden zijn ze CFO in de maritieme sector, maar wel in een andere tak van sport.
SMT Shipping vervoert droge bulk: een kapitaalintensieve en sterk gefragmenteerde business. Heijnsbroek is er CFO sinds 2007: “Het is een markt van commodites, waarbij het belangrijk is je als vrachtvervoerder te onderscheiden. Dat doen we door onderdeel te worden van de supply chain van de klant. We passen hiervoor schepen aan, bieden ingewikkelde cargo opties en zorgen er door middel van digitalisering voor dat we goed kunnen plannen en snel kunnen schakelen.”
Samen met Thijs Vlaanderen, sinds 2018 CFO van Chemship, breekt Heijnsbroek regelmatig het hoofd over de 4 D’s, duurzaamheid, digitalisering, diversiteit en dreiging. Het zijn op dit moment dé grote thema’s in de scheepvaart.
“Chemship is niet alleen een stuk kleiner dan SMT”, vertelt Vlaanderen, “Wij zitten ook in een heel specialistische markt: het vervoeren van chemische vloeistoffen. Onze schepen zijn kleiner en uitgerust met RVS-tanks. De markt is geografisch verdeeld, elke partij heeft zijn eigen vaargebied. Omdat de schepen vrij homogeen zijn, onderscheiden we ons door het verjongen van de vloot, een lagere brandstofconsumptie en innovaties op het gebied van duurzaamheid. Wij zijn bijvoorbeeld de eerste ter wereld die vliegtuigvleugels op een schip met chemische lading hebben geplaatst.”
Als betrokken CFO kun je samen met vakgenoten invloed uitoefenen op de toekomst binnen jouw sector. Bespreek belangrijke trends, ontwikkelingen en strategieën tijdens onze online CFO.nl Panels. Geïnteresseerd in kosteloze deelname? Bezoek CFO.nl/panel voor meer informatie en sluit je aan.
Vliegtuigvleugels op een schip, niet als lading, maar als mechanische zeilen die helpen bij de voorstuwing. “Zo wordt wind als energie gebruikt en dat scheelt flink in brandstof en emissies. Zowel SMT Shipping als wij hebben deze innovatie dit jaar in gebruik genomen”, vertelt Vlaanderen. “We hebben het niet eens van elkaar overgenomen, we waren er allebei al mee bezig. Maar het is fijn dat we het met elkaar kunnen bespreken en ons enthousiasme en onze zorgen kunnen delen.”
Deze houding is precies wat de band tussen de twee CFO’s kenmerkt: samen leren. Daarbij helpt het dat ze in hetzelfde vakgebied zitten, maar geen concurrenten zijn.
Duurzaamheid en digitalisering gaan hand in hand
Decarbonization staat met stip op één bij beide CFO’s. Dit zit met name in het verduurzamen van de bestaande vloot en de aankoop van nieuwe schepen die minder CO2 uitstoten. Heijnsbroek: “Daarnaast zien we een interessante kruisbestuiving tussen digitalisering en duurzaamheid. Door de inzet van technologie kunnen we beter plannen en slimmere routes varen. Zo zorgen we ook voor minder brandstofverbruik.”
Ook doorbraken in communicatietechnologie, zoals Starlink, een satellietnetwerk van SpaceX voor breedbandtoegang wereldwijd, hebben impact op duurzaamheid. “Starlink heeft de connectiviteit op zee enorm verbeterd. Hierdoor is de communicatie tussen de kantoororganisatie en de bemanning op het schip veel beter geworden. Vroeger kreeg je vaak pas een update in de volgende haven, nu is er ook onderweg beter bereik”, vertelt Heijnsbroek. Vlaanderen vult aan: “Als we bijvoorbeeld op kantoor zien dat de omgevingsfactoren zich perfect lenen voor het inzetten van de vliegtuigvleugels, dan geven we even een seintje: zet de vleugels op! Dit draagt allemaal bij aan het efficiënter en duurzamer opereren.”
De financiële kant van duurzaamheid
‘’Going green by writing black numbers. Dat was de titel van een presentatie die ik laatst gaf”, vertelt Heijnsbroek. “Want als je failliet gaat, help je de duurzaamheid ook niet verder. Dus of het nu gaat om het retro-fitten van bestaande schepen, of om de reductie van brandstofgebruik, we kijken ook steeds naar wat onze klanten willen en wat hen aan ons bindt. Het is net als de Tour de France. Om te winnen in het totaalklassement hoef je niet de Alpe d’Huez te winnen, maar je moet ook niet helemaal achteropraken.”
Vlaanderen geeft aan dat Finance op dit vlak een mooie rol vervult: “Om echt stappen te zetten, moet Finance duurzaamheid koppelen aan rendement. Finance kan de waarde voor zowel de planeet als de aandeelhouder in beeld brengen. Daarbij is het belangrijk om ook met partners, zoals banken en externe partijen, samen te werken. Deze belangrijke rol voor Finance maakt innoveren op een duurzame manier extra leuk.” Sterker nog, business cases die niet duurzaam zijn, zijn nu al minder financierbaar, vult Heijnsbroek aan: “Of in ieder geval tegen een hogere cost of capital.”
De waarde van feiten
Door meer datapunten en een betere data-analyse is de managementbesluitvorming bij beide scheepvaartorganisaties geobjectiveerd. Waar het eerst ging om vuistregels en wetmatigheden, zoals bijvoorbeeld de periodiciteit van het schoonmaken van de romp van het schip of een inschatting van het financiële belang van een investering ten opzichte van brandstofverbruik, wordt de koers nu met name op basis van feiten bepaald. “Daarbij zien we dat ‘historische waarheden’ gaan schuiven door de voortdurende focus op duurzaamheid en het veranderen van de hele wereld om ons heen. Indien brandstof bijvoorbeeld veel duurder wordt, hetzij door gebruik van een alternatieve niet-fossiele soort, hetzij door het verplicht moeten kopen en inleveren van carbon credits (EU ETS), dan kan het voor zowel klanten als scheepvaartbedrijven interessanter worden om langetermijncontracten af te sluiten. Zo worden commerciële risico’s verkleind en wordt een investering aantrekkelijker. Finance speelt dan een belangrijke rol in het bieden van objectiviteit”, vindt Heijnsbroek.
Artificial Intelligence: mensen meenemen in de nieuwe toekomst
Ook in de wereld van scheepvaart wordt gekeken naar de kansen die artificial intelligence (AI) en machine learning (ML) te bieden hebben. Hierdoor zal de hele manier van werken in de toekomst kunnen veranderen. Een aantal weken geleden deden beide CFO’s mee aan een ChatGPT-workshop van Ilionx en maakten ze voor het eerst kennis met de wereld van large language models en de toepassingsmogelijkheden ervan. Heijnsbroek is van mening dat mensen vaak de impact van innovaties op korte termijn overschatten, terwijl ze de impact op lange termijn onderschatten. “Dat is ook hier het geval”, vindt hij. “Daarom moet je je organisatie op innovaties voorbereiden, zodat het altijd mee kan met de ontwikkelingen. Ook op het vlak van competenties en skills. Ik heb gemerkt dat je mensen echt moet meenemen in de nieuwe toekomst. Die stap is essentieel.”
Vlaanderen merkt daarbij op dat zijn organisatie erg is ingericht op veiligheid en procedures. Niet gek, aangezien de schepen gevaarlijke ladingen vervoeren. “Probeer het team dan maar eens warm te maken voor alle veranderingen die gaan komen, terwijl we nog geen idee hebben hoe de wereld er over drie tot vijf jaar uitziet.” En daarin is het continu een evenwicht vinden tussen de dagelijkse praktijk en de toekomst. “Een nieuw schip heeft een levensduur van vijfentwintig jaar. Wat kan er in die tijd allemaal gebeuren op het vlak van nieuwe brandstoffen, innovaties, technologie en klantwensen?”
Harde keuzes
Om verder te komen op het vlak van duurzaamheid en digitalisering moeten er ook harde keuzes gemaakt worden. “Er is eigenlijk geen dag die voorbijgaat zonder harde keuzes”, vertelt Heijnsbroek. “We behouden graag een efficiënte organisatie maar dat betekent ook een continue spanning tussen korte termijn business support en ontwikkeling op lange termijn. Het eerste neigt altijd voor te gaan, echter zonder de lange termijn aandacht voor bijvoorbeeld digitale en duurzame ontwikkelingen zijn we binnenkort uitgespeeld en kunnen we niet meer mee in de wereld. Elke dag moet de keuze gemaakt worden waar de beperkte tijd van het team aan besteed wordt.” Vlaanderen vult aan: “Een harde keuze is bijvoorbeeld ook dat we niet meer in conventionele schepen investeren, maar alleen voor relatief groenere schepen kiezen, die vaak duurder zijn.”
Lees ook op CFO.nl: Wouter Nieuwveld (CFO Smit Lamnalco): “Wat wij nu doen, doen wij niet meer over tien jaar.”
Algen en mosselen
Algen en mosselen hechten zich graag aan de onderkant van schepen. Hierdoor hebben schepen meer brandstof nodig en dat is niet wenselijk. Er bestaat nu een nieuwe innovatieve manier om te voorkomen dat algen en mosselen zich aan schepen hechten: ultrasoon geluid. SMT Shipping is samen met een partij eigenaar van het schip en verhuurt het schip aan diezelfde partij. Alle investeringen – zo’n €300.000 – op het vlak van innovatie liggen bij de eigenaren van het schip, terwijl het voordeel – minder brandstof – alleen aan de huurder toekomt. En die wil eerst bewijs zien van de brandstofbesparing, voordat de portemonnee getrokken wordt. Hoewel het dus onzeker is of SMT Shipping deze investering wel terugverdient, heeft SMT Shipping toch voor ultrasoon geluid gekozen. Waarom? Heijnsbroek: “Het gaat om vertrouwen. We hebben vertrouwen in de oplossing met ultrasoon geluid én dat onze joint venture partner, waar we al twintig jaar mee samenwerken, de voordelen met ons zal delen. Deze pilot is verder bij uitstek geschikt om ervaring op te doen met installatie, werking en optimalisatie. We kunnen dit vervolgens ook bij andere schepen toepassen en hiermee de investering terugverdienen. Je nek durven uitsteken op het vlak van duurzaamheid wordt hopelijk ook herkend en erkend door klanten en andere stakeholders.”
Chemship huurt dan juist weer een schip van een verhuurder die besluit niet te investeren in een speciale verf waar algen en mosselen vanaf glijden (een andere effectieve methode). Hoewel het schip niet van Chemship is, heeft Chemship toch besloten zelf te investeren in deze duurdere verf. De kosten worden echter niet altijd volledig terugverdiend. Vlaanderen: “Dit geeft te maken met onze duurzaamheidsstrategie waardoor ik als CFO hele bewuste keuzes maak vóór duurzaamheid. Daarnaast staan de stakeholders achter deze strategie.”
Bepaal jij wat AI voor je doet, of bepaalt AI straks wat jij zult doen? Kom hierover in gesprek op 7 november met 300 vakgenoten en experts tijdens Leadership in Finance Summit 2024 in Amersfoort. Meld je nu gratis aan en ontdek hoe AI jouw rol van finance leader herdefinieert.
De impact van instabiele politiek
Geopolitieke ontwikkelingen hebben een aanzienlijke invloed op de scheepvaartsector en zorgen voor verschillende dreigingen, zoals toenemende onrust in strategische wateren, personeelstekorten en een verhoogd risico op piraterij. “Wij hebben bemanning uit diverse landen, maar op dit moment vanzelfsprekend weinig uit Oekraïne en Rusland. Hierdoor kan een potentieel tekort ontstaan aan zeevarenden. We willen daarom breder kijken. Misschien zijn vrouwen ook geïnteresseerd? Kunnen we het werk voor hen aantrekkelijker maken? En hoe kunnen wij ons personeelsbestand op geografisch vlak verbreden?”, vertelt Heijnsbroek.
Vlaanderen vult aan: “Omdat veel commerciële schepen in de Rode Zee momenteel worden aangevallen, varen ze om. Hierdoor is de effectieve scheepscapaciteit in onze vaargebieden lager. Ook in de landen waar wij veel komen met onze ladingen, merken we dat er onrust en instabiliteit is. Dit biedt soms een voordeel, want de verdiensten gaan dan omhoog. Maar het kan ook de verkeerde kant op gaan. We volgen de verschillende dreigingen daarom op de voet.”
‘Don’t try to reach the moon in one step’
Beide CFO’s merken dat het tempo in hun hoofd best hoog ligt – het liefst voeren ze elke dag een verandering door – maar dat het essentieel is om de rest van de organisatie mee te krijgen. ‘Don’t try to reach the moon in one step, zorg ervoor dat de mensen meekomen”, stelt Heijnsbroek. “Daarom probeer ik elk kwartaal een schip te bezoeken”, vertelt Vlaanderen. “Ik zie dan hoe de bemanning druk bezig is om de innovaties in de praktijk mogelijk te maken. Het is heel goed om zo nu en dan even uit je Finance bubbel te komen als CFO.”
Populair
Markt Update
Whitepapers
Vragen over adverteren?
Kan ik je van dienst zijn met advies? Bel of mail gerust. Ik neem graag de tijd voor je.
Amber Overbosch
Commercial Director