“Binnen twee jaar recessie”

Volop signalen voor een recessie, zegt Turfboer, managing director bij Spotcap, dat dit jaar meer dan duizend mkb-bedrijven kredieten verleent. Hij somt een lijst indicatoren op: de hoge stand van de aandelenbeurzen, de dure huizenmarkt (sinds 2012 verdubbelden in Amsterdam de prijzen), de vele beursgangen en aantrekkende inflatie. Turfboer: “Financiële dienstverleners moeten zich serieus voorbereiden op een recessie.”
Ook de roep van de financiële wereld om meer deregulering geeft volgens Turfboer aan dat we aan het einde van de hoogconjunctuurcyclus zitten: “Als we dat soort dingen horen, weten we dat het te goed gaat met die sector.” Hij ziet het aantal faillissementen toenemen – niet in Nederland, maar in het buitenland.

Krapte op arbeidsmarkt

Alsof dat nog niet genoeg is: de krapte op de arbeidsmarkt duidt op een naderende recessie, voorziet Turfboer, maar ook het enthousiasme voor cryptomunten. Hij wijst tevens op de nervositeit rond de waardedaling van de Turkse munt en toen de Italiaanse regering zei dat het begrotingstekort hoger zou uitvallen dan verwacht: rentes stegen, koersen op de effectenmarkten daalden.

Eén van de sterkste aanwijzingen dat het de verkeerde kant op gaat, is de hoge waardering – zo niet overwaardering – van veel assets: aandelenindexen, huizenprijzen, onroerend goed, grondstoffen en beleggingen zoals kunst. “Overgewaardeerde assets zijn een klassieke indicator,” vindt Turfboer. “Die assets zijn ook nog vaak volgeladen met veel schulden. En iedereen weet wat er gaat gebeuren als de rente een stuk gaat stijgen.”
President Klaas Knot van De Nederlandsche Bank zei afgelopen maandag dat het financiële systeem in de wereld nog steeds op een ,,schuldenkurk'' drijft. Die kwetsbaarheid zou volgens hem opeens tot grote problemen kunnen leiden. Knot voorziet in dat geval een forse correctie op de beurzen.

Geen ingrediënten voor groei

"Je ziet dat bedrijven hun groeiprognoses onverkort vasthouden: hoe reëel is dat als je geen personeel kunt vinden om die groei te realiseren?", zegt Turfboer. "Zoals in de bouw of de ict-sector. Bovendien moet je je werknemers extra salaris geven om ze vast te houden. Volgens mij zijn dat geen ingrediënten voor flinke groei.”
“Wij volgen scherp de ontwikkelingen in de markt”, vertelt Turfboer. “We kijken aandachtiger naar lening-aanvragen van bouwbedrijven en uitzendbureaus. Die denken dat de vraag naar personeel toeneemt en dus ook hun omzet. Maar er bieden zich juist steeds minder mensen aan, want de werkloosheid daalt.”

Discutabele leningen

Wat opvalt is dat andere – vaak buitenlandse – financiers de discutabele leningen wèl geven: opnieuw een indicatie dat de huidige economische cyclus op zijn laatste benen loopt, meent hij. “Je ziet het elke keer weer: bedrijven betalen een woekerrente van 40 tot 50 procent omdat ze hoge verwachtingen hebben van hun groei en die financiers rekenen die hoge rente omdat ze eigenlijk wel weten dat de kans op een faillissement groot is. Het kan, want AFM houdt hierop geen toezicht.”
Wanneer precies de recessie komt, weet Turfboer niet. Die wordt vaak getriggerd door een kleiner voorval, zoals de val van een bank, als de Brexit ontspoort, als een meerderheid van de Democraten in de VS na de verkiezingen de economische agenda van Trump terugdraait. “Ik verwacht binnen 24 maanden een recessie. Dus moeten financiële dienstverleners zich voorbereiden: bedenk scenario’s, maak je financiële huishouding in orde en voorkom teveel schulden.”