De kracht van routine

Een terugkerend thema in onze praktijk is het verankeren van verandering of ontwikkeling. Of het nu gaat om ontwikkeling bij organisaties of mensen. Hij was teleurgesteld over het feit dat de voorgenomen intenties mooi waren, maar dat het niet gelukt was om deze werkend te krijgen in de organisatie. Eenzelfde soort gesprek heb ik soms met coach cliënten, waarbij het vaak gaat om persoonlijke uitdagingen. Relatief gemakkelijk wordt er gesproken over een specifiek probleem en de daarbij gewenste uitdaging. Het wordt lastiger als het gaat om het daadwerkelijk anders doen. En als het lukt om ‘anders te doen’, komen oude patronen in de praktijk snel weer boven. When neurons fire together, they wire together.‘When neurons fire together, they wire together’. Dit is een bekende uitspraak, gebaseerd op de theorie van psycholoog Donald Hebb, waarmee hij bedoelde dat mentale activiteiten, nieuwe neurale structuren in je brein maakt. Zie het als een pad in het gras. Hoe vaker je erover loopt, hoe dieper het pad. Patronen zijn ‘ingesleten in het brein’. De remedie tegen oude patronen is – tja een open deur –  nieuwe patronen creëren. Een ander pad creëren. Ons brein is gemaakt om te leren van nieuwe ervaringen.De praktijk is dat we een gevoel hebben voor hoe we fysiek kunnen ontwikkelen. Als je een halve marathon wilt hardlopen, zal je eerst moeten starten met het oefenen van kleinere afstanden. Maar bij meer complexe en mentale veranderingen is het blijkbaar lastiger om te accepteren dat leren en oefenen daar nodig voor zijn. We kunnen ons gemakkelijk voorstellen dat we als leider meer aandacht willen geven aan de drijfveren van onze teamleden. Het daadwerkelijk doen is lastig. Druk om te presteren en harde resultaten te laten zien, ad hoc vraagstukken, nieuwe projecten: ze vragen allemaal om onze aandacht. In een populair onderzoek uit 1993 van psycholoog Anders Ericsson in de Psychological Review wordt het belang van oefenen voor prestaties aangegeven. Als je 10.000 uur zou oefenen in bijvoorbeeld musiceren, dan word je daarin een expert. Hoewel het hier gaat om topprestaties en latere onderzoeken meer gematigd zijn, blijft staan dat oefenen essentieel is bij ontwikkeling. Bij organisatorische of persoonlijke ontwikkeling hebben we echter de wens om het direct anders te willen doen. Als dit niet lukt zijn we teleurgesteld. Terwijl je dat ook als oefening kunt zien. Een ander belangrijk component bij ontwikkelen is het creëren van routine of gewoonte. In organisaties zijn financials hier meester in. Het creëren van terugkomende processen, zoals bijvoorbeeld het periodiek stilstaan bij prestaties. Maar hoe doen we dat zelf? Om de halve marathon te kunnen lopen, helpt het om voor jezelf een vaste gewoonte van trainen aan te leren. Ditzelfde geldt voor persoonlijke verandering. Kies voor jezelf een vast moment waarbij je een ‘nieuw’ patroon wilt aanleren. Als je meer aandacht wilt geven aan de drijfveren van jouw teamleden, helpt het om standaard ruimte te maken om hierover te spreken. Net zolang tot het voor je een tweede natuur is om hier aandacht aan te schenken. Dit voelt in begin misschien gekunsteld. Toch doen we het vaker op deze manier, bijvoorbeeld bij de opvoeding van kinderen. We leren ze ‘dank je wel’ te zeggen om beleefdheid te ontwikkelen. Eerst doet een kind het voor de vorm. Later leert het de waarde hiervan in de omgang met anderen en kan het oprecht gebruikt worden.Uiteraard valt of staat succes om een doel te bereiken met het hebben van een geschikte intentie en motivatie. Maar voor succes zal er ook ruimte moeten zijn voor oefenen en het creëren van routine. Wat mij betreft is juist dit de slagroom op de taart bij ontwikkeling. Vaak gunnen we onszelf deze ruimte niet en willen we het ‘first time right’. Is dit reëel?Eddy de Waart is eigenaar van Groeimaker, specialist in veranderen en executive coach. Hij focust zich op duurzame groei bij organisaties, teams, individuele leiders en professionals. Hiervoor is hij 15 jaar werkzaam geweest in eindverantwoordelijke financiële posities bij MKB en internationale beursgenoteerde ondernemingen.