FM Dag 2020, as it happened – UPDATE

Door Bouko de Groot.

Het stond op de agenda, dus het is gebeurd: coronacrisis of niet, FM Dag 2020 is gewoon doorgegaan! Virtueel weliswaar, maar toch goed bezocht. Na een welkomstwoord van Michael van Asperen, Head of Professionals Networks van organisator Alex van Groningen, luisterden de bezoekers naar David van Mechelen, CFO Royal Flora Holland. Hij zette uiteen hoe hij met zijn team de crisis te lijf ging. Daarna werd hem de hemd van het lijf gevraagd.

De belangrijkste lessons learned van Van Mechelen:

• Een goed team is allerbelangrijkst. "Je hebt elkaar zó hard nodig," snel kunnen schakelen met CEO, MT en de finance afdeling zijn cruciaal.
• Stakeholdermanagement staat ook bovenaan zijn lijst: weten waar je als organisatie aan toe bent, en daar transparant in zijn naar alle betrokkenen.
• En als laatste, neem snel besluiten. Snel kan moeilijk zijn, hanteer daarom deze twee criteria om te beslissen: 1- is het makkelijk uit te leggen als het morgen in de media komt? En 2- Ga sparren met MT en CEO en durf er bij echt belangrijke zaken wel een nachtje over te slapen.

Zijn hele verhaal staat hier, inclusief vier tips voor finance leiders. Na Van Mechelens presentatie verdeelden de aanwezigen zich over een tiental breakout sessies. De crisis stond ook daar centraal en veel gesprekken gingen over de uitdagingen, vooral ook van het herstel. Hoe lang gaat het duren? Wat kunnen we doen als het te lang duurt? Wanneer is te lang?

"Het moet niet te lang duren"

Partner van FM Dag Aon, specialist in risicomanagement, had uiteraard een scenario klaarliggen voor een pandemie. Richard van de Wege: "Een paar jaar geleden hebben ervaring kunnen opdoen met verschillende outbreaks. Daar hebben we een aantal toekomstscenario's op gebaseerd. Wat dat betreft is dit voor ons natuurlijk een interessante periode om veel van te leren. Aan de andere kant; niemand van ons heeft ooit zoiets meegemaakt. En wij zijn ook gewoon een bedrijf, dus hebben wij en onze klanten hebben er ook veel last van."

Nagenoeg ieder bedrijf dat deelneemt in deze groepssessie heeft last van de coronacrisis. Omzetterugval varieert van 20 tot wel 90 procent. "We hadden wel wat cash-reserve, maar dit moet niet te lang gaan duren", zegt een deelnemer.

Hoe ga je om met ketenrisico's? Wat als er betalingsrisico's zijn in de keten waar je in zit? In sommige bedrijven is dit een reëel probleem, de horeca bijvoorbeeld. Deze bedrijven krijgen overheidssteun voor loonkosten, maar andere kosten lopen door, zoals huurkosten. En er komt geen omzet binnen, dus een faillissement is voor veel horecabedrijven onafwendbaar. "Ze  gaan hierover in discussie met hun verhuurders", zegt een deelnemer, "maar dit valt niet altijd mee. In de persconferentie van gisteren is hier niks over gezegd. Als dit langer gaat duren, zullen er enorm veel horecabedrijven gaan omvallen. Maar ook wanneer de maatregelen worden teruggedraaid zijn er problemen. Uitstel is immers geen afstel, dus zitten horecabedrijven met flinke schulden. Er zal enorme fiscale verlichting moeten komen, anders is het evengoed voor veel horecabedrijven einde oefening."

Wat hebben financials geleerd van de crisis? "Wij waren helemaal niet zo vergevorderd met thuiswerken. Ik ben positief verbaasd dat we dat toch wel voor elkaar hebben kunnen krijgen. Ik denk dat veel mensen het aan de ene kant wel fijn vinden, maar ook lastig. Zeker met kleine kinderen thuis. Het werk droogt niet op. Dus wat dat betreft zal ik blij zijn als het voorbij is, maar we hebben zeker wat stappen gezet op het gebied van virtueel werken."

Leren van elkaars ervaring

De bezoekers splitsen zich op in een aantal breakout sessies om met elkaar te praten over de uitdagingen van vandaag. De belangrijkste bevindingen:

• Hoe manage je actief de onderneming in deze crisis?
  • MT-overleg: Dagelijks, direct in de ochtend, direct online overleg voeren binnen de management teams, om korte updates af te stemmen en vooruitgang te checken.
  • Interne communicatie: Goede en open communiceren naar medewerkers over voortgang van de onderneming in de crisismodus en welke stappen worden gezet.
  • Thuiswerk-motivatieHet thuiswerken is voor veel medewerkers vermoeiender dan kantoorwerk. Vooral de 'gesprekken bij de koffieautomaat' worden erg gemist. Hoe compenseer je dat, want daar is wel meer en meer behoefte aan. Het is daarom van belang om online ook regelmatig met elkaar over de 'gewone' dingen te praten, om energie en motivatie op te bouwen en te behouden.
     
• Hoe ga je om met de te verwachten stuwmeren aan vakantiedagen?
  Iedereen is daar al mee bezig. Regels en heldere communicatie, zoals het verplicht inplannen van vakantiedagen op bijzondere dagen, het spreiden om geen pieken te krijgen wanneer de economie weer op gang gaat komen, en bijvoorbeeld nu al aangeven dat er geen uitbetaling van dagen zal zijn gelet op de teruglopende inkomsten of melden dat het vakantiedagensaldo aan het einde van het jaar gelijk moet zijn met die op 1 januari.
   
• Is er voldoende kapitaal en hoe wordt hiermee omgegaan?
  Iedereen heeft daar zijn eigen strategie voor. Er is voldoende voor de korte termijn, maar op de lange termijn, met de huidige overheidsmaatregelen, zal tot problemen gaan leiden. Welke dat zijn is nu nog moeilijk duidelijk te krijgen.

Het is overigens niet allemaal kommer en kwel: zo is men het erover eens dat er dankzij de crisis ruimte voor nieuwe ideeën onstaat, door de veranderende omgeving en processen. En de besluitvorming is veel sneller.

Werkloosheid naar acht procent

De middag werd afgesloten door Menno Middeldorp, hoofdeconoom van de Rabobank, ook partner van FM Dag. Hij deelde zijn zicht op de toekomst, om in ieder geval wat macro-economische antwoorden te vinden voor de komende onzekerheid. Middeldorp keek naar de klap van de crisis, hoe lang die duurt en hoe vlot het herstel is.

Inmiddels is redelijk duidelijk hoe ver de val is. Dankzij beginnend herstel in China krijgt hij ook al enig zicht op de herstelperiode. Maar hoe lang het herstel gaat duren, hangt ook af van een aantal onvoorspelbare zaken: krijgen we het virus onder controle of komt het weer terug voordat er een vaccin is? Want dat zou wéér een lockdown betekenen. "Als we kijken naar de Spaanse griep van honderd jaar geleden, die kwam in drie golven terug."

In de eerste reactie, om in nood geraakte bedrijven te redden, speelde de Nederlandse overheid een belangrijke en hele goede rol. Maar ook bij het herstel moet dat gebeuren. Daarin loopt Nederland nog achter. "In Duitsland, Japan, en de VS wordt al veel meer gewerkt aan herstel." De val zelf is erger dan die van 2008, maar een Grote Depressie komt er niet. Toen was er namelijk tien jaar lang malaise door overheidsbeleid dat niet werkte: vasthouden aan de goudstandaard, zeer karig met overheidsuitgaven, en handelsoorlog. Net zoals de val, hangt ook het herstel af van de sector. Middeldorp heeft verder becijferd dat de werkloosheid bij ons dit keer zal pieken rond de acht procent (zie tabel).

In september doen we het nog eens dunnetjes over, dan weer zoals eerst, met zijn allen op een mooie locatie, hoewel misschien allemaal op anderhalve meter. Komt u dan weer, op FM Dag 2020?