De CFO als vaandeldrager van de culturele revolutie

Door Guido KlüthIntegrated Thinking roept voor mij beelden op van de Balanced Score Card (BSC) uit het begin van de jaren ´90 van de vorige eeuw, waarin ook verschillende perspectieven met elkaar samengebracht werden. Ik vind overigens dat ‘geïntegreerd’ wezenlijk anders is dan ‘gebalanceerd’, niettemin is de BSC zeer bruikbaar als instrument van Integrated Thinking. Tegelijkertijd is Integrated Thinking makkelijker gezegd dan gedaan. Het vraagt om een andere cultuur, een ander DNA, binnen organisaties. Een cultuur, waarin verschillende (interne) actoren in organisatieprocessen samenwerken om de waardecreatie voor de onderneming als geheel te maximaliseren en dat zij dat belang boven het eigen belang kunnen laten prevaleren. Aangezien cultuur gestolde emotie is, is het veranderen van die cultuur niet bepaald makkelijk. De CFO kan hierin uitkomst bieden.Culturele revolutie voor Integrated ThinkingCultuur staat momenteel niet hoog op de CFO agenda, ten onrechte. In mijn ogen is de CFO de vaandeldrager die de culturele revolutie nodig heeft om Integrated Thinking binnen organisaties mogelijk te maken. Ik onderscheid daarbij 3 rollen die de CFO moet vervullen: de Hoeder, de Verbeteraar en de Verteller. Ieder van deze rollen geeft antwoord op vragen die in het kader van cultuurverandering van belang zijn.Het perspectief van de Hoeder is de klassieke CFO en de natuurlijke habitat van een CFO. Via de planning & control cyclus bewaakt de CFO de activa van de onderneming en de belangen van aandeelhouders en investeerders. De Hoeder rekent voor en rekent af, daagt uit en rapporteert over de realisatie van business plannen, budgetten en targets. De Hoeder houdt zich bezig met de vragen: “waar staan we nu?” en “welke mitigerende maatregelen zijn nodig om waar we nu staan te behouden?”.Vanuit de Verbeteraar is de CFO de analyticus, die dankzij de toegang tot de ‘Big Data’ van de onderneming in staat is om trends en ontwikkelingen vroegtijdig te signaleren, zodat proactief maatregelen genomen kunnen worden. Dit stelt de onderneming in staat inefficiënte processen te verbeteren en groei te realiseren. De CFO slaat een brug met andere (niet-financiële) disciplines in de organisatie om tot een geïntegreerd, periodiek  dashboard te komen. Met dit dashboard maakt de CFO de effecten en gevolgen van besluitvorming inzichtelijk. Het stelt collega-bestuurders in staat om te zien met welke invloedsfactoren zij rekening kunnen of moeten houden, waaronder de belangen van stakeholders. De Verbeteraar is bezig met de vragen “waar willen we naar toe?” en “wat moeten we veranderen om daar te komen?”.Integrated report legt waarde blootDe CFO als Verteller, is de CFO die via het jaarverslag en Integrated Report de vorderingen van de onderneming aan haar stakeholders duidelijk maakt. Welke prestaties zijn geleverd? En welke dilemma’s heeft de onderneming daarbij moeten oplossen of daarbij niet opgelost? De CFO legt daarmee het proces van waardecreatie bloot voor stakeholders en draagt zo bij aan de positionering van de onderneming. De Verteller geeft antwoord op de vraag “waar staan we ten opzichte van waar we willen staan?” en brengt daarmee de Hoeder en de Verbeteraar samen. Om deze rollen te vervullen moet de CFO om te beginnen zijn eigen functie veranderen. CFO’s moeten buiten de ‘klassieke’ context kunnen treden en de kennis en vaardigheden van de financiële functie ook benutten voor andere delen van de organisatie. De CFO die dat kan wordt een vaandeldrager van de culturele revolutie binnen zijn/ haar organisatie en kan met recht spreken van Integrated Thinking. Lees ook de blog van Huub van Rozendaal over de rol van de CFO in de bedrijfscultuur.Guido Klüth is werkzaam bij KPMG en gespecialiseerd in integrated reporting. Deze blog bevat de mening van de auteur en is geschreven op persoonlijke titel. Het vertegenwoordigt niet noodzakelijk de mening van KPMG. Lees hier de vorige blog van Klüth.