Europarlementariër aan CFO’s: “Grijp EU Taxonomie aan om je bedrijf toekomstbestendig te maken”

Lees ook: De EU Taxonomie: gedrocht of kans op ‘heldenrol’ voor de CFO?

De EU Taxonomie is ontstaan in Brussel en is daarmee ook een politiek product. Zo staat president Emmanuel Macron erop dat kernenergie voorlopig het duurzame stempel krijgt. Duitsland staat hier kritisch tegenover, maar vanwege Duitslands afhankelijkheid van Russisch gas wil(de) Olaf Scholz deze fossiele brandstof lange tijd ‘groen’ houden. 

Als compromis kregen investeringen in kernenergie en gas tijdelijk een groen EU-label binnen de EU Taxonomie. Wel is afgesproken dat deze groene labels op termijn vervallen: voor gas vervalt dit stempel in 2035 en voor kernenergie in 2045. De Groenen/Vrije Europese Alliantie in het Europees Parlement hebben zich tegen deze voornemens uitgesproken, omdat zij vinden dat fossiel gas en kernenergie op geen enkele manier klimaatvriendelijk zijn. Dat is ook het standpunt van Europarlementariër Paul Tang (PvdA). 

Hoe kijkt hij aan tegen de huidige stand van zaken – en roadmap – rond de EU Taxonomie en hoe verhoudt zich die tot de CSRD Wanneer moet de Nederlandse CFO concreet rekening gaan houden met de EU Taxonomie? En op welke manier? Is de soep nog heet, als hij over twee jaar eindelijk wordt opgediend? 
“Grote bedrijven en beursgenoteerde midden- en kleinbedrijven moeten dit jaar al beginnen met rapporteren over hun aandeel in groene activiteiten volgens de EU Taxonomie. Voor banken gaat deze verplichting volgend jaar in. Deze rapportageverplichtingen gaan dus al eerder in dan die onder de CSRD, en zullen onafhankelijk van elkaar bestaan, ook al hebben de wetten toepassing op dezelfde bedrijven.” 

“Tegelijkertijd wordt de Taxonomie nog verder ontwikkeld. Het classificeren van de belangrijkste economische activiteiten als groen of niet is een monnikenwerk dat jaren duurt. Zo wordt de definitie van ‘groen’ naar verwachting dit jaar verder uitgebreid naar natuurdoelstellingen zoals ‘biodiversiteit’ of de ‘circulaire economie’. Hiermee worden ook bedrijven die niet specifiek klimaatverandering tegengaan, maar wel op een andere manier bijdragen aan ons milieu, ook als groen gezien. Ook worden nieuwe sectoren, zoals landbouw, aan de taxonomie toegevoegd.”
 
Indirect moet de EU Taxonomie ook greenwashing voorkomen, want Europa wil dat alle grotere financiële instellingen gaan rapporteren over het groene gehalte van hun investeringen. Welke aanbevelingen heeft u als Europarlementariër  voor de financiële sector, voor bedrijven (en voor Brussel)? 
“Het is een reuzetaak, en reuzebelangrijk. Want om groen te worden, moeten we weten wat groen is. Toch snap ik dat het de eerste jaren een ingewikkelde taak zal zijn. Mijn advies is dan ook vooral om aan te geven wat werkt, en wat niet. Bij de Commissie, en bij het Europees Parlement. De Taxonomie wordt constant herzien en uitgebreid. Hiervoor is relevante input broodnodig.” 

“Door dit plan van de Europese Commissie te omarmen, institutionaliseren we greenwashing op ongeëvenaarde schaal”, zei u vorig jaar (juli 2022). Op welk punt bevindt de discussie – kernenergie en aardgas, groen of niet? – zich nu en wat moet hier volgens u gebeuren? 
“Kernenergie en aardgas kunnen, helaas, als groen worden gezien. Pure greenwashing en dus slecht voor het imago van wat een goudstandaard had moeten zijn. In de praktijk denk ik echter dat de schade mee zal vallen. Na de invasie in Ukraine investeren weinig energiebedrijven nog in gascentrales. En kernenergie is alleen ‘groen’ als landen een plan hebben om kernafval voor 2050 in een permanente opslag te hebben. Dat is een ambitieuze eis.” 

Wetenschap is de basis van de EU Taxonomie, maar in de politiek beslissen landen. En landen verschillen van mening. Bovendien wordt er veel gelobbyd in Brussel. Welke impact heeft dit laatste op de EU Taxonomie? 
“Het is logisch dat bedrijven graag als groen willen worden gezien en daar een lobby op voeren. Het is aan de Europese Commissie om feit en fictie te scheiden en de wetenschap leidend te laten zijn. De wetstekst verplicht ze daartoe, toch blijkt het in de werkelijkheid lastig. Lidstaten kunnen veel druk zetten namens nationale industrieën. En lobbyisten weten vaak binnen te dringen tot de expertcommissies die de Commissie van wetenschappelijk advies voorzien. Dit zorgt voor mogelijke nieuwe klappen voor het imago van de Taxonomie, bijvoorbeeld door ook kerosinevliegtuigen als groen te zien.” 

De EU Taxonomie is (nog) niet perfect. Hoe kan Europa op deze punten de EU Taxonomie een stap verder richting perfectie brengen zonder draagvlak of momentum te verliezen?
“Het duurzaamheidsraamwerk van de EU staat nog in de steigers. Er is de afgelopen jaren veel gedaan, maar veel moet nog gebeuren. De Taxonomie moet nog worden uitgebreid naar nieuwe sectoren en nieuwe milieudoelstellingen. Ook wordt er nog gekeken naar een sociale taxonomie en naar een taxonomie die ook van toepassing is op bruine en neutrale activiteiten. Dat laatste is belangrijk om de transitie een betere plek te geven. Investeren in het minder vervuilend maken van een bedrijf is even belangrijk, zo niet belangrijker, als investeren in bedrijven die al groen zijn.” 

Wat kan en moet Nederland zelf doen om de invoering van EU Taxonomie te versnellen? Vindt u dat Nederlandse bedrijven voldoende haast maken met de implementatie van EU Taxonomie en zo ja, wat gaat er goed? Zo nee, wat moet er volgens u gebeuren om te versnellen? 
“Voor ieder bedrijf in Europa is het doorpoten om de Taxonomie toe te passen. De Europese Commissie heeft met online vraag-en-antwoord documenten en een Taxonomie Kompas geprobeerd de implementatie zo soepel mogelijk te maken. Toch zal het lastig blijven. Mijn advies is dan ook vooral bij de Europese Commissie aan te kloppen met interpretatievragen en zowel de Commissie als het Europees Parlement op de hoogte te houden van problemen. De eerste jaren zijn een uitdaging, maar het is een noodzakelijke fase om de transitie naar een duurzame economie te versnellen.” 

Wat is uw boodschap aan CFO’s van grote bedrijven over de invoering van de EU Taxonomie en wat zegt u tegen CFO’s van het MKB voor wie deze implementatie een grote opgave zal blijken te zijn? 
“De Taxonomie is de hoeksteen om een duurzame economie en financiële sector mogelijk te maken. Het biedt kansen om nieuwe investeerders aan te spreken en om je bedrijf toekomstbestendig te maken. Welke activiteiten passen in de economie van de toekomst? Dus of je nu verplicht bent om te rapporteren of dat je dit als MKB vrijwillig mag doen, ga aan de slag met de Taxonomie en kijk hoe je er gebruik van kan maken in de groeistrategie van jouw bedrijf.”