Europese Commissie wil gasprijs begrenzen

Het veelbesproken en omstreden prijsplafond moet een eind maken aan "buitensporig hoge" gasprijzen. Maar het is veel hoger en zal dus minder snel van kracht worden dan veel EU-landen willen. Zelfs de prijspiek van afgelopen augustus was daarvoor waarschijnlijk niet hoog genoeg.

De maximumprijs moet gaan gelden voor de zogeheten TTF, de Nederlandse prijsindex die in Europa de toon aangeeft. De commissie stelt voor het plafond vanaf 1 januari automatisch te laten ingaan als de gasprijs twee weken lang piekt boven de 275 euro én veel hoger ligt dan in de rest van de wereld. Het verschil moet minstens 58 euro met de wereldprijs voor vloeibaar gas (lng) zijn, en dat tien dagen lang.

Zodra de limiet van kracht wordt, mag er niet meer tegen een hogere prijs worden gehandeld. Zakt de prijs weer, of wordt het verschil met bijvoorbeeld Azië kleiner, dan vervalt het prijsplafond weer automatisch. Mocht het plafond ertoe leiden dat tankers Europa links laten liggen om elders meer te verdienen, dan kan de commissie het ook opschorten.

Het felle debat over een maximumprijs voor gas woedt al maanden in Brussel en de EU-lidstaten. Een meerderheid van de 27 EU-landen dringt er al geruime tijd op aan. Maar de commissie zag daar, net als Nederland en zwaargewicht Duitsland, lang weinig in. Het dagelijks bestuur van de EU hield telkens de boot af met de redenering dat de lidstaten het eerst maar eens zouden moeten worden voor het een voorstel zou uitwerken en voorleggen.

Voorvechters van een plafond als België, Griekenland en Italië willen dat het prijsplafond geen papieren tijger blijft maar daadwerkelijk een aantal keer per jaar wordt geactiveerd. Ze vroegen daarom om een veel lagere limiet. Maar de commissie mikt naar eigen zeggen vooral op het voorkomen van uitwassen als die in augustus, die zij steeds aanvoert als schrikbeeld.

Of het prijsplafond dat de commissie nu voorstelt verlichting had gebracht bij de augustuspiek, wil zij echter niet bevestigen. De gasprijs piekte toen weliswaar ver boven de 300 euro en lag ook veel hoger dan de lng-prijs op de wereldmarkt. Maar dat lijkt niet lang genoeg te hebben geduurd om de limiet te laten ingaan als die er toen al was geweest.

De EU-landen willen over een prijsplafond zoveel mogelijk unaniem beslissen. Het kabinet kan nog geen oordeel vellen over de dinsdag gepresenteerde voorstellen van de commissie en moet die nog nader bestuderen. Donderdag overleggen de energieministers van de lidstaten erover in Brussel. Overeenstemming wordt dan nog niet verwacht. Woensdag, als hun ambassadeurs al bijeenkomen, wordt de diepte van de tegenstellingen mogelijk duidelijker.