Bouwen aan de finance functie van de toekomst

De coronacrisis heeft het belang van een excellente financiële functie in organisaties nog maar eens onderstreept. Finance teams hebben kunnen helpen met het op orde brengen van de solvabiliteit en het continu bijstellen van businessplannen in hun door de pandemie verstoorde bedrijven. Door al het crisismanagement heen speelt de razendsnelle ontwikkeling van de finance functie die al lang voor corona was ingezet. Deze moet onverminderd doorgaan, stelt Jeff Thomson, president en CEO bij IMA (Institute of Management Accountants) en al jaren in de top 100 van meest invloedrijke accountants wereldwijd. "Om bij te blijven met de snel veranderende wereld, zullen organisaties en hun CFO's moeten doorgaan met het opbouwen van hun balansen, blijven investeren in de toekomst, hun talentenpijplijn opbouwen, investeren in automatisering en het leveren van diensten als business partner."
 
Thomson is sinds 2008 president and CEO bij IMA, dat finance professionals wereldwijd opleidt tot CMAs (Certified Management Accountant). Daarvoor was hij lange tijd als data scientist werkzaam bij AT&T, een functie die toen nog niet officieel bestond. Later was hij CFO van een AT&T divisie met 18 miljard omzet. Al sinds die tijd, eind jaren negentig, is hij getuige geweest van de evolutie van accountant tot business partner of controller. En uiteindelijk tot centrale spil in de organisatie. “Als je het hebt over het centrum van het universum… en ik wil hier niet te dramatisch klinken, maar als je meer dan twintig jaar geleden teruggaat toen was boekhouden nog echt puur boekhouden. Maar naarmate het beroep verder werd ontwikkeld en verbeterd, ontdekten we dat boekhouding ook cruciaal werd voor financiering. En operaties. En zo zijn er steeds meer wat ik noem ‘zwembanen’ bijgekomen: strategie, supply chain, technologie, noem maar op. En natuurlijk ook zachtere gebieden, zoals leiderschap en ethiek.”

Deze enorme uitbreiding van de rol heeft bij IMA geleid tot de ontwikkeling van het onderstaande ‘competency framework’ waarin het complexe vakgebied in zijn totaliteit wordt gevangen. Dit is exact wat Thomson bedoeld met ‘centrum van het universum’.

Finance in een post-Covid-wereld
Gebeurtenissen in de externe omgeving van organisaties, zoals meest recentelijk de coronacrisis, maken dat een excellent ingerichte finance functie in organisaties onmisbaar is. “Wanneer het aankomt op het beheer van korte termijn financiën, kasmiddelen, risico's, leningen en de balans, zou ik denken dat er in deze periode zwaar werd gekeken naar de CFO en de controller om deze crisis het hoofd te bieden. Bedrijven konden en kunnen niet zonder wat McKinsey graag noemt: ‘een crisismanager met een langetermijnvisie’”, aldus Thomson. 

Maar ook zonder corona zijn er uitdagingen genoeg, zoals concurrentie uit nieuwe hoeken. “Naast het crisismanagement denk ik dat er naar het finance-team wordt gekeken om intelligent te investeren in de toekomst. Succesvolle bedrijven investeren in mensen, competenties en systemen", legt Thomson uit. Tijd om uit te rusten en bij te komen na corona is er dus niet voor finance. Er zullen weer nieuwe stressfactoren op ons pad komen de komende jaren. Daar is Thomson van overtuigd. “Een ontwrichtende, onzekere omgeving. Dat is waar we mee moeten dealen in een post-Covid-wereld", aldus de CEO van IMA. “Het draait daarbij allemaal om veerkracht, behendigheid, aanpassingsvermogen en participatievermogen. Dat zijn cruciale competenties die we zullen moeten inbouwen in onze organisaties.”

Corona is een wake-up call geweest voor veel bedrijven, want hoeveel organisaties waren hierop voorbereid? “Een van de elementen uit het COSO-framework is anticiperen", zegt Thomson. Praten we genoeg over het soort risico dat een organisatie zou kunnen verrassen? Praten we over gezondheidsrisico's? Over natuurrampen? Hebben we een noodherstelplan ontwikkeld? Is er een werkplan op afstand? Enzovoorts. Dat maakt allemaal deel uit van het Enterprise Risk Management Planning-proces. Het is geweldig om wendbaar te zijn, maar je moet ook kunnen anticiperen. Je hebt natuurlijk geen kristallen bol, maar je kunt toch anticiperen op een bepaalde klasse van gebeurtenissen.”

De opmars van technologie
Het aanpassingsvermogen waar Thomson het over heeft is nog extra belangrijk vanwege een andere ontwikkeling die speelt: de exponentiele ontwikkeling van technologie die nu al grote gevolgen heeft en nog veel meer impact gaat hebben in de nabije toekomst. Ook op de finance functie. “Voor het personeelbestand beginnen deze technologieën invloed uit te oefenen", aldus de president van IMA. “Dit betekent dat de meer routinematige, repetitieve, basistaken of banen beginnen te verdwijnen. Of het nu gaat om wettelijke deponeringen, routinematige rapportages, transactieverwerking, et cetera.”

De theorie is dat dit zal leiden tot banen met meer toegevoegde waarde, maar Thomson vindt dit geen vanzelfsprekendheid. "Zal dit natuurlijk gaan gebeuren? Nee, we moeten het laten gebeuren. Als we een plek aan de tafel willen, moeten we echt bijscholen. Bij IMA hebben we daarom cursussen voor o.a. data science ontwikkeld. Financiële professionals zijn niet opgeleid als statistici. Je moet de basis van de statistiek echt goed in de vingers hebben als moderne management accountant. Ook Python, R en Tableau heb je nodig in je toolbox. Bijscholing is cruciaal. Als je jong bent, kun je dit allemaal direct aan je curriculum toevoegen en de rest zal moeten bijscholen tot het niveau van datawetenschapper op working level. We kunnen niet met een toverstok zwaaien en het laten gebeuren. Het zal heel hard werken van onze kant vergen.” 

De weg voorwaarts
De competenties die zijn beschreven in het framework zijn cruciaal om vooruit te komen en voorop te blijven lopen in deze omgeving met een snel tempo van technologische transformatie én het snelle tempo waarin de zakelijke omgeving verandert. Thomson: “De rol is enorm uitgebreid tot het punt dat zelfs de naam van de rol verandert. Het wordt nog steeds meestal CFO genoemd, maar er duiken andere namen op zoals Chief Value Officer of Chief Future Officer. Dat is een beetje teveel als je het mij vraagt, maar het vertelt ons wel dat de functie veel meer holistisch en op de lange termijn gericht is. Om dit waar te maken zullen we echt moeite moeten doen. Ik noem het de race naar relevantie”, besluit Thomson.