Financiële professionals bezorgd over economie

Stijgende rente bedriegt economische groei

Het vertrouwen in de economie in West-Europa daalde sterk tijdens het tweede kwartaal van 2023. Dat blijkt uit de Global Economic Conditions Survey (GECS), een wereldwijde enquête van de accountantsorganisaties IMA (Institute of Management Accountants) en ACCA (Association of Chartered Certified Accountants) onder 750 accountants, die de status van de huidige economische situatie laat zien door de ogen van leidende financiële professionals. Dit zou een voorspelling kunnen zijn van een sterkere economische tegenwind als gevolg van de vertraagde effecten van het strengere monetaire beleid door de centrale banken.

Enkele uitkomsten van het onderzoek:

• Vertrouwen: Na een groei in het vertrouwen in de vorige drie kwartalen is het wereldwijde vertrouwen in Q2 2023 gedaald. Opvallend is dat het vertrouwen in West-Europa de op een na grootste daling registreerde in dit kwartaal, terwijl het vertrouwen in deze regio in de vorige kwartalen de hoogste stijging kende. De daling in het vertrouwen in deze regio kan te maken hebben met de teleurstelling dat de Chinese economie niet sterker opleefde na de versoepelingen van de covidmaatregelen. Tegelijkertijd zijn er nog geen tekenen van economische achteruitgang. De werkgelegenheid ligt rond het langetermijngemiddelde, terwijl de kapitaaluitgaven de afgelopen kwartalen zijn verbeterd. Hoewel de Europese Centrale Bank (ECB) doorgaat met een streng monetair beleid om de inflatie af te remmen, blijkt uit de GECS dat dit nog geen significante invloed heeft gehad op de reële economie in West-Europa.
• Orders: Hoewel de orders in Nederland flink teruglopen, te zien aan het tegenvallen van de vrachtdevisieresultaten van onder andere KLM, blijft het niveau van de orders in regio West-Europa ongeveer gelijk aan dat van vorig kwartaal. Opvallend is dat het orderniveau lager is dan een jaar geleden, toen de oorlog in Oekraïne net was uitgebroken. Ook zijn er afgelopen jaar minder grote schommelingen gemeten in het orderniveau dan in het vertrouwen. Dit kan aanduiden dat het orderniveau, samen met de index voor kapitaaluitgaven en werkgelegenheid, een betrouwbaardere leidraad is voor de economische omstandigheden dan de volatiele vertrouwensindex.
• Economisch herstel: Herzieningen van bbp-gegevens van het eerste kwartaal laten zien dat de eurozone tijdens de winter inderdaad een kleine recessie meemaakte. Uit onderzoek van S&P Global blijkt dat de bedrijfsactiviteiten scherp zijn gedaald in Q2 2023. De samengestelde Purchasing Managers’ Index (PMI) voor de eurozone daalde van 54,1 in april naar 49,9 in juni, en de schatting voor juli kwam uit op 48,9. Het lijkt duidelijk dat, in plaats van de energieprijzen, het monetaire beleid de belangrijkste rem op de conjunctuurcyclus is.
• Inflatie: De inflatie is opnieuw gedaald in Q2 2023, en wel naar 5,5 procent. Deze daling is deels te wijten aan de aanzienlijk lagere energieprijzen vergeleken met de prijzen van deze tijd vorig jaar. De beschikbare product-prijsgegevens duiden erop dat de kerninflatie van de goederenprijzen zou kunnen dalen in de tweede helft van het jaar (na een daling voor de vierde achtereenvolgende maand in juni).
• Operationele kosten: De wereldwijde bezorgdheidsindex – die de zorgen over hoge operationele kosten weerspiegelt – is in Q2 2023 gelijk gebleven aan die van Q1: ver boven het gemiddelde. Een geringe kostendaling zorgt ervoor dat veel centrale banken de nood voelen om door te gaan met een strenger monetair beleid. Samen kunnen deze factoren voorkomen dat het vertrouwen in de economie zich herstelt.
• Angst: De twee angstindexen – waarbij de bezorgdheid wordt gemeten dat klanten en leveranciers mogelijk failliet gaan – daalden in Q2 2023 ten opzichte van het vorige kwartaal. Opvallend genoeg wijst dit resultaat op weinig bezorgdheid over recessierisico’s, de impact van hogere rentetarieven of het groeiende aantal faillissementen. Het is echter nog te vroeg om te zeggen dat het gevaar is geweken, aangezien de centrale banken de rente nog steeds verhogen. 

Volgens deelnemers aan de GECS zijn inflatie / recessie (24 procent), talentschaarste / skills gaps / behouden van personeel (23 procent) en technologie / data / cybersecurity (21 procent) de top drie grootste risico’s voor hun organisaties in Q2 2023. Opvallend is dat regelgeving / compliance van de eerste naar de vierde plek is gedaald sinds de eerste meting in oktober 2022, terwijl er nog zorgen zijn over de invoering van de CSRD in Nederland. Dat inflatie het hoogste risico vormt tijdens dit kwartaal kan te maken hebben met de renteverhoging van de ECB met 25 basispunten in juli. De werkloosheid die blijft steken op een recordlaagte van 6,5 procent en een loongroei die de afgelopen maanden verder is aangetrokken, zijn de belangrijkste redenen dat de leden van de raad van bestuur van de ECB voorstander zijn van een streng monetair beleid. Of de ECB de rente in september opnieuw verhoogt zal afhangen van de vraag of de recente verslechteringen van de normale groei aanhouden gedurende de zomer.

Lees hier het hele rapport.